«Հույզեր, կոչեր կան, բայց մենք անընդհատ նահանջում ենք»․ «Փաստ»
Интервью
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Հայաստանում արժեքների, ազգային արժանապատվության դեմ պայքարի, կարմիր գծերի հատման շարունակական գործընթացի այս փուլում կրկին հարվածներ են հասցվում եկեղեցուն, բացի այդ, քննարկման առարկա են դառնում թեմաներ, որոնք ստվերում են կարևոր հիմնախնդիրները։ Վերոնշյալ գործընթացի այս փուլում մենք ականատես ենք լինում նաև երևույթի, երբ զոհված զինծառայողի ծնող է կալանավորվում, ատելություն է գեներացվում բոլոր այն ծնողների նկատմամբ, ովքեր իրենց բողոքի ձայնն են բարձրացնում։
Մինչ մեր իրավիճակին անդրադառնալը, քաղաքական վերլուծաբան Արծրուն Պեպանյանը շատ ավելի վաղ ժամանակահատվածից մի օրինակ բերեց. «1930-ականների կեսերին աշխարհում սկսվեց մի ծրագիր, որի նպատակը մարդկանց կրոնից, հայրիշխանությունից, ընտանիքից և, ընդհանրապես, բոլոր արժեքներից հեռացնելն էր։ Վերջնարդյունքում նպատակ ունեին ստանալ մարդու, որին հեշտ կլիներ կառավարել։ ԱՄՆ-ում 1950-ականներին այդ ծրագիրը մեծ հաջողություն ունեցավ, հետո եկավ Եվրոպա, որին ևս գցեցին այդ տրամաբանության մեջ։ Հետո ներթափանցեցին նաև Հայաստան, իսկ արդեն 2018-ին մեր երկրի բոլոր դռներն իրենց առջև բացվեցին, և հիմա այդ ծրագիրը այստեղ լայն թափով է իրականացվում։ Սա համաշխարհային գործընթաց է, որն ունի իր պատվիրատուն։ Հայաստանում այդ ծրագիրն իրականացվում է ներկա իշխանությունների ձեռքով։ 2018-ին տեղի ունեցածը հենց նշված նպատակի համար էր, նրա համար, որ գան մարդիկ, ովքեր կկատարեն այն, ինչը որոշված էր»։
Մեր զրուցակցի խոսքով, ծրագիրը վտանգավոր է բոլորի համար. «Եթե ժողովուրդները կարողանում են զգալ ու դիմակայել դրան, հասնում են ինչ-որ հաջողության, եթե ոչ, ապա ամբողջությամբ դեգրադացվում են։ Հիմա մեզ մոտ այդ գործընթացն է, ու հարց է՝ մենք կկարողանա՞նք ինքնակազմակերպվել ու դիմակայել։ Հիմա դրված չէ Արցախի ու Հայաստանի խնդիրը, հիմա տեսակի՝ հայի տեսակի պահպանության հարցն է դրված։ Եթե այդ տեսակը վերանա, այլասերվի, չեն լինի ո՛չ Հայաստանի, ո՛չ էլ Արցախի Հանրապետությունները»։
Ա. Պեպանյանի խոսքով, վերոնշյալ ծրագրի իրականացման համար հատուկ տեխնոլոգիաներ են կիրառում, որպեսզի ժողովուրդը չհասցնի ուշքի գալ, մտածելու, վերլուծելու ժամանակ չունենա։ «Իրենց նպատակների համար անընդհատ լարված իրավիճակներ են ստեղծում։ Մենք հիմա այդ գործընթացի մեջ ենք։ Իսկ եթե դրան գումարում ենք խնդիրը, ըստ որի, իրական էլիտա չունենք, ապա նմանվում ենք մի հոտի, որը ո՛չ հովիվ ունի, ո՛չ էլ հոտապահպան շներ, և որին ով ոնց ասես կհոշոտի։ Տխուր է, բայց մենք նման իրավիճակում ենք»,-ընդգծեց քաղաքական վերլուծաբանը։
Խոսելով դիմադրության հնարավորությունների մասին՝ նա նկատեց. «Եթե հաշվի առնենք այդ ծրագիրն իրականացնող ուժերին ու նայենք մեր իրապես անհանգիստ հատվածի ռեսուրսներին, կտեսնենք, որ շատ տխուր վիճակում ենք։ Ընդ որում, անհանգիստ հատվածն ինքնակազմակերպման ձևը չգիտի։ Իրենք ընկած են իրադարձությունների հետևից և չունեն սեփական մարտավարություն։ Մի բան կլինի՝ կհուզվեն, դուրս կգան փողոցներ, կոչեր կանեն։ Իհարկե, ցանկալի է, որ ի հայտ գա նվիրյալների մի խումբ, որը նշվածի շուրջ վերլուծություններ կանի ու կփորձի հասկանալ, թե ինչ քայլերով է հնարավոր դիմադրության օջախներ առաջացնել։ Հիմա այդ առումով զրոյական վիճակ է։ Հույզեր, կոչեր կան, բայց մենք, մեծ հաշվով, անընդհատ նահանջում ենք։ Իրականում հաճախ դժգոհությունները գեներացվում են հենց նրանց կողմից, ովքեր ուզում են, որ մենք խելքի չգանք։ Եթե այդ ամենը չլինի, գուցե մարդիկ սկսեն մտածել, բայց որպեսզի մարդիկ մտածելու, վերլուծելու ժամանակ չունենան, հարկավոր է պարբերաբար գրգռիչ իրադարձություններ մոգոնել։ Այս երևույթը հաճախ նաև ինքնաբերաբար է առաջանում։ Այդուհանդերձ, գիտական կենտրոններ են աշխատում, որտեղ լավ գիտեն՝ ինչպես ազդել հասարակության վրա, իսկ մեր ժողովրդի խելքն ուտելը հեշտ է»։
Նա շեշտեց, որ մեր իրականության մեջ չկա այն անհրաժեշտ քաղաքական խելքը, ըստ որի, կդրվեն գոյաբանական հարցեր, դրանք լուծելու հնարավորություններ. «Եթե մի հոգի էլ փորձ է անում նման թեմաներ առաջ տանել, ընկալող չկա։ Անգամ կարող են վատաբանել՝ ասելով՝ «երկիրը կործանվում է, իսկ դուք բարդ բաներից եք խոսում»։ Սա նոր երևույթ չէ, դեռ Թումանյանն էր ասել՝ «վայ նրան, ով այս իրականության մեջ կխոսի խորքային երևույթներից»։ Մինչդեռ պարզ ու պրիմիտիվ բաները բոլորը մարսում են։ Իրականում կան շերտեր, որոնք գիտակցում են իրավիճակը, բայց ճիշտ գործել չի ստացվում։ Մի դեպքով պայմանավորված հուզումի տակ կարող է փողոց դուրս գան, իրենց անհանգստությունը ցույց տան, բայց լուրջ ստրատեգ չկա, որը հաշվի կառնի ստեղծված վիճակը, դրան համարժեք քայլեր կձեռնարկի։ Արդյունքում մենք տարեցտարի նահանջում ենք՝ տալով թե՛ մեր տարածքները, թե՛ արժեքները»։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
