Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . Տոնոյան Չտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց


Կյանքը հեշտ չէ, բայց պետք է սիրել հողը. մեռնող գյուղի տներից մեկի վրա երբեք կողպեք չի լինի. «Փաստ»

Հասարակություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Շիրակի մարզի Բարձրաշեն գյուղ տանող ճանապարհը քանդված է ու քարքարոտ: Ասում են՝ ամեն վարորդ չէ, որ համաձայնում է ուղևորվել այստեղ: Բարձրաշենն արդեն հասցրել է «անմարդաբնակ» անունը ստանալ: Գյուղում լռություն էր՝ իսկապես բնորոշ անմարդաբնակ վայրերին: Որ տանը մոտենում էինք, կիսաքանդ դռների վրա կողպեք կար:

Քիչ էր մնում «անմարդաբնակ» ասվածը լուրջ ընդունեինք, բայց հեռվում երևաց Սբ. Աստվածածին եկեղեցին ու մի հայացք՝ թոնրատնից: Գյուղի բնակիչ Տիկին Ամալյան էր, ում տան դռան վրա դեռ կողպեք չկար:

Իրենք իրենց ղեկավարը

1981-ին Բարձրաշեն գյուղի լիկվիդացման պատճառով գյուղի բնակչության կեսը բնակություն է հաստատել Իսահակյան գյուղում: «Գյուղը քանդել» են՝ լիկվիդացման գործընթացն այսպես է բնորոշում տիկին Ամալ յան: «1981-ին գյուղը քանդեցին, 1983-ին հարս եկա: 1989-1990 թթ. ուզում էին գյուղը պահպանել, բնակիչները ցույցերի գնացին, Երևան-Գյումրի, Երևան-Գյումրի ու այդպես շարունակ, բայց բան չեղավ: Գյուղը քանդեցին, դպրոցն էլ հետը: Բերեցին, տնակ դրեցին, բայց էրեխեքը ո՞նց սովորեին: Հիմա էրեխեքին Մարալիկում կամ մոտիկ դպրոցներից մեկն են տանում»,-«Փաստի» հետ զրույցում պատմում է տիկին Ամալյան ու նշում, որ այսօր գյուղում «շնչող» 7 տուն կա:

«Այստեղ մենք ենք թե՛ մեր ղեկավարը, թե՛ մարզպետը, թե՛ նախարարը»,-կես կատակ, կես լուրջ ասում է նա: Պատմում է, որ այստեղ դռները հերթով կողպվում են՝ մարդիկ գնում ու հետ չեն գալիս, լավագույն դեպքում գալիս են արդեն զբոսաշրջիկի կարգավիճակով:

«Շատ ենք տանջվում, այստեղ դեռ հորերից ջուր ենք քաշում, որ խմենք, իսկ եթե լողանալու համար է, հորից ջուր քաշելը ավելի երկար է տևում»,-ասում է մեր զրուցակիցը ու նշում, որ երեխաները թոռների հետ Մարալիկում են ապրում, աշնանն ինքը ևս կհեռանա գյուղից:

Հելլո, բոնժուղ...

Թեև տիկին Ամալ յան համոզում էր, որ հոգնել է, գյուղում այլևս կյանք չկա, բայց առավոտյան 4:20-ին արթնացող ու դժվար առօրյա ունեցող կնոջ աչքերը փայլում էին, երբ խոսում էր գյուղով հետաքրքրվողների մասին:

«Շուտ-շուտ են այստեղ զբոսաշրջիկներ գալիս: Ամենաշատը եկեղեցին է հետաքրքրում ու երևի այն, որ քիչ մարդ կա: Ֆրանսիացիներ են գալիս, իրենց լեզվով ասում, որ ալյուրից գնդեր անեմ: Սկզբից լեզուները չէի հասկանում:

Հետո սկսեցին նաև Իրանից գալ, անգլիացիներ էլ եկան: «Hello», «սալամ ալեյքում», «բոնժուղ, մադամ» ու էդպես շարունակ: Որ էսպես շարունակվի՝ լեզուն էլ կսովորեմ»,-կատակում է տիկին Ամալ յան ու թոռանը խնդրում ուղեկցել հարևանուհու՝ Ռուզաննայի տուն: Իսկ թե ինչո՞ւ հենց նրա տուն, հետո պետք է հասկանայինք: Ներս ենք մտնում: Տիկին Ռուզաննան է ու իր տղան, որը եկել ու պատրաստվում է իրեն մեկ օրով Մարալիկ տանել՝ ծանոթանալու թոռան լեհուհի ընտրյալի հետ:

Կարոտը հետ է բերում

Տիկին Ռուզաննան ծնվել ու մեծացել է Բարձրաշենում, իսկ արմատներով Արևմտյան Հայաստանի Խնուս գավառից է:

«Երբ գյուղը քանդվեց, մեր բնակիչների մի մասին Իսահակյան գյուղ տարան, բայց մենք Մարալիկ գնացինք: Աշխատում էի Մարալիկի կենտրոնական գրադարանում, բայց 2000 թվականին վերադարձա Բարձրաշեն: Այդ օրվանից գյուղում եմ ու չեմ ուզում գնալ: Իմ հայրենի գյուղն է՝ ով ուր ուզում է, թող գնա: Ես հիմա արդեն տարիքով եմ, չգիտեմ՝ ինչքան կյանք ունեմ դեռ, բայց թող բոլորն էլ իմանան, որ իմ մի քարն ու մի թուփն ինձ համար շատ թանկ են: Ես ուրիշ տեղ չեմ դիմանում՝ ինձ հետ է բերում կարոտը»,-ասում է տիկին Ռուզաննան ու նշում, որ բազմիցս մերժել է նաև Լեհաստանում ապրող թոռան հրավերները:

«Միակ տեղը, որը կուզենայի գնալ, Արևմտյան Հայաստանն է: Միայն տեսնեմ, գամ ու էլ ոչինչ չեմ ուզում»,-ասում է նա ու ցույց տալիս սեղանին դրված գիրքը: Աղավնու «Շիրակ» վեպն է, ասում է՝ արդեն 10-րդ անգամն է վերընթերցում: «Երբ այստեղի դպրոցը քանդվեց, գրքերը տարել էին, բայց այդ գիրքը գետնին էր:

Գիրքն ընդհանրապես չի կարելի գետնին գցել, վերցրի ու բերեցի: Այստեղ նկարագրվում է, թե Արևմտյան Հայաստանում ինչպե՞ս են ապրել, ինչպե՞ս են գաղթել: Պատմում է գաղթականների մասին: Իմ նախնիները Խնուսից հենց այս գյուղն են եկել: Ես իմ տատի պատմածներով եմ ապրել, ու գյուղը կարծես աչքիս առաջ լինի:

Ինչպես Աղավնու նկարագրածի դեպքում է, «Ռանչպարների կանչը» վերընթերցելիս էլ եմ նույնը զգում: Տպավորություն է, որ ես կարծես գնացել եմ այնտեղ ու այդ բոլորն իմ աչքով տեսել եմ: Ես այդ փափագն ունեմ…»,-նշում է նա: Տիկին Ռուզաննան այլ կերպ է մոտենում գյուղի խնդիրներին, Բարձրաշենը Հայաստանի մյուս գյուղերից չի տարանջատում:

«Այստեղ ոչինչ չի եղել, բայց հանուն գյուղի ամեն ինչ փորձել եմ անել, ամեն ինչ աշխատել եմ, մենակ թե գյուղը չքանդվի, մենակ մնանք գյուղում, էն էլ… Հիմա այստեղ ճանապարհ չկա, ջուր չկա, բայց Հայաստանի որ գյուղն էլ որ վերցնենք, լավ ճանապարհ չկա: Հիմա աղբյուր ունեցողն էլ է բողոքում, որ ջուր չունի: Ոչ մի տեղ կյանքը հեշտ չէ, բայց պետք է սիրել հողը: Ես ուրախանում եմ, որ գյուղի համար մի բան են անում, ինքս մասնակցել եմ եկեղեցու քարերի մաքրմանը: Մի բան պետք է անել, թեկուզ փոքր ֆերմա ստեղծել, որ գյուղը, թեկուզ քիչ բնակչությամբ, բայց մնա: Ես մի բան գիտեմ՝ ուր գնամ, ինչ էլ անեմ, այս հողի մեջ պիտի մահանամ»,-ասում է նա:

Ամալ յան Ռուզաննայի տան ճանապարհը պատահական ցույց չտվեց՝ մեռնող գյուղի տներից մեկի վրա երբեք կողպեք չի լինի: 

Նյութը պատրաստվել է «Հանուն հավասար իրավունքների» ՀԿ-ի կողմից կազմակերպված «Լրագրողական ցանց, միջհամայնքային մեդիատուր» ծրագրի շրջանակներում։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

 

 

 

Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանՈւ՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել Ազատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Փաշինյան-Բլինկեն-Ֆոն դեր Լեյեն հանդիպումը չի կարող հանգեցնել էսկալացիայի. Պետքարտուղարությունը՝ Բաքվին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»«Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Արդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»Գնել Սանոսյանը դժվարացավ պատասխանել ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի հարցին, թե երբ կավարտվի Շուռնուխ գյուղի տների շինարարությունըՄալաթիա Սեբաստիայում բացվել է 88 ցանցի հերթական սուպերմարկետը Դուք կանաչ լույս վառեցիք Արցախի հայաթափման համար. ՇարմազանովՔուչակ գյուղի վերջնամասում մեքենաներ են բախվել․ կա զոհ և 6 վիրավոր Ադրբեջանը չի մասնակցի Երևանում սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությանը Fastex-ը շարունակում է Web3 տեղեկատվական հանդիպումների շարքը Հայաստանի բլոկչեյն էմբասիում Արդարի դար չէ, ՈՒժեղի դար է Ընկերությունը կարևորում է նման ճանաչողական այցերը՝ ծանոթացնելու հանրությանը երկրի տնտեսության հենասյուն հանդիսացող որոլտին, ներկայացնելու իրական խնդիրներն ու ձեռքբերումներըԱռաջիկա օրերին օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Տիգրան Ավինյանի շնորհավորանքը՝ Թատրոնի համաշխարհային օրվա առթիվԻշխանությունը միայն պարտվելու ու հանձնվելու սցենար է առաջարկում. Նաիրի Սարգսյան Փաշինյանը դեռ մտմտում է նոր Սահմանադրության մասին Մոսկվայից զգուշացրել են հետևանքների մասին Պորտուգալիայում գործարկվել է Եվրոպայում ամենամեծ արևային էլեկտրակայանը«Crocus City Hall»- ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժողների թիվը հասել է 360-ի ԱրարատԲանկը 27-րդ անգամ թողարկում է դոլարային պարտատոմսեր