«Նպատակը ոչ թե նորմալ դատական համակարգ,այլ կամակատար ունենալն է». «Փաստ»
Интервью«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Գործող իշխանությունները իշխանության գալու սկզբնական փուլում հայտարարեցին, որ զերծ են մնալու դատարանների վրա ճնշումներ գործադրելուց, թույլ են տալու, որ դատարաններն անկախ գործեն և որևէ կերպ չեն փորձելու միջամտել դատարանների գործունեությանը: Հետհայացք գցելով դատական համակարգի շուրջ տեղի ունեցած գործընթացներին՝ հիշեց փաստաբան Լուսինե Սահակյանը՝ միաժամանակ դիտարկելով այդ խոստումներին հաջորդող իրադարձությունները:
«Այդուհանդերձ, հետագայում հայտնի գործով ձայնագրություն հրապարակվեց, որին հաջորդեցին դատարանների նկատմամբ կոնկրետ որոշումներ կայացնելու համար ճնշումներ գործադրելու մասին գնահատականները: Թեպետ ձայնագրությունն արտառոց էր, միևնույն է, իշխանությունները շատ հանգիստ երևույթը ներկայացրեցին այնպես, թե այնտեղ որևէ ճնշում գոյություն չունի:
Հետագայում դատարանների նկատմամբ ճնշումները սկսեցին ավելի բացահայտ արտահայտվել. այն դատավորները, որոնք այդ գործով ոչ իշխանահաճո որոշումներ կայացրեցին, նրանց նկատմամբ հետապնդումներ սկսեցին»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Լ. Սահակյանը:
«Այն, որ դատարանների դռները փակվեցին ու ճնշումները գնալով սաստկացան, պարզ էր: Սա, իհարկե, իրավական, ժողովրդավարական երկրի համար ակնհայտ անընդունելի իրավիճակ էր: Բայց որ իրավիճակը պետք է հասներ դատավորի նկատմամբ քրեական հետապնդմանը, սա արդեն որևէ կերպ հնարավոր չէ հանդուրժել: Վերջին հաշվով, բոլորս պետք է ուղղակի թույլ չտանք, որ այս երևույթները զարգանան, որովհետև սա կործանարար է երկրի համար և հարիր չէ իրավական ու ժողովրդավարական երկրին:
Բացի այդ, ակնհայտ է, որ նման իրավիճակը զարգանալու միտում ունի, ինչին ականատես եղանք մեկ տարվա ընթացքում»,-ասաց նա՝ չբացառելով, որ հետապնդումները կշարունակվեն նաև մյուսների մասով:
«Հասկանալի է, որ դատավոր Դավիթ Գրիգորյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում սկսելով՝ մյուս դատավորների աչքն էին վախեցնում, որ նրանք այլևս ոչ իշխանահաճո որոշումներ չկայացնեն և ամբողջությամբ ենթարկվեն իշխանություններին: Հիմա, բնականաբար, ամեն ինչ շատ ավելի խորն է, քան միայն մեկ դատավորի նկատմամբ քրեական հետապնդումն է: Սա արդեն դեմ է անկախ դատական համակարգի վերաբերյալ պատկերացումներին: Մեծ հաշվով, որևէ կերպ այլևս հնարավոր չէ մտածել, թե մենք անկախ դատական համակարգ կունենանք:
Այն գործընթացները, որոնք սկսվել են, ունեն մեկ նպատակ՝ ենթարկեցնել դատավորներին: Բոլորս գիտենք, որ դատարանները շատ հեռու են արդարադատություն իրականացնող մարմին կոչվելուց, գիտենք, որ ունենք դատավորներ, որոնք ընդհանրապես չպետք է դատավոր լինեին, որ միշտ եղել են իշխանահաճո ու պատվեր են կատարել: Բայց փոխանակ պայքարեինք այդ երևույթների դեմ, թիրախավորեցինք նրանց, ովքեր փորձել էին անկախ գործել: Ու կապ չունի, թե իրենք ինչպիսի որոշումներ էին կայացրել, կարևորն այն է, որ չէին ենթարկվել, անկախ էին գործել:
Կան դատավորներ, որոնք բազմաթիվ ապօրինի դատական ակտեր են կայացրել: Տարիներ շարունակ չի գործել այն նորմը, որ նման դատավորները պետք է քրեական պատասխանատվության ենթարկվեն: Եթե սկսեին նրանցից՝ խնդիրն այլ կերպ կդիտարկվեր:
Բայց երբ ամեն ինչ սկսվեց այն դատավորներից, որոնք ուղղակի կամակատար չէին, հասկանալի է, որ նպատակն այլ էր, քան անկախ դատական համակարգ ունենալն է: Իսկ ամենասարսափելին այն է, որ ԲԴԽ-ն կայացրեց որոշում, որով, ըստ էության նպաստեց, որ մենք անկախ դատական համակարգ չունենանք:
ԲԴԽ-ի հիմնական լիազորությունն ու ստեղծման նպատակն այն էր, որ իրենք կարողանան կանգնել դատավորների կողքին և, ինչու չէ, նաև լուծեն այն դատավորների պատասխանատվության խնդիրը, որոնք անօրինական են գործում: Իրենց նպատակը դա պետք է լիներ, և ոչ թե օգնել քրեական պատասխանատվության ենթարկել այն դատավորին, որն ուղղակի չի կատարել իշխանությունների կամքը»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը: Լուսինե Սահակյանը շեշտեց՝ անկախ նրանից, դատավորի կայացրած որոշումը դուր է գալիս, թե՝ ոչ, հարցին այլ կերպ պետք է նայել.
«Կոնկրետ Դավիթ Գրիգորյանի մասով բարձրացված խնդիրը, մեծ հաշվով, կարելի է ծիծաղելի որակել:
Բայց, համենայն դեպս, այդ խնդիրը շատ ավելի վաղ է առաջացել ու տարբեր ատյաններում լուծվել է այն եզրահանգմամբ, համաձայն որի՝ դատավորը չի կարող այդ գործողության համար հետապնդվել: Դատարանները, նախաքննական մարմինն ու դատախազությունն էին իրենց խոսքն ասել, որ այդտեղ քրեական պատասխանատվության խնդիր չկա:
Բայց երբ Դ. Գրիգորյանը կայացրեց այդ որոշումները, չգիտես ինչու, նույն գործը նույն դատախազների աչքին այլ կերպ երևաց՝ հանկարծ քրեական պատասխանատվության հարց տեսան: Այդուհանդերձ, այստեղ ապացուցելու կարիք չկար, թե արդյո՞ք պատասխանատվության հարց կար, թե՝ ոչ, որովհետև տարբեր ատյաններն իրենց վերոնշյալ խոսքն ասել էին:
Իսկ թե ինչո՞ւ այլ կերպ սկսվեց մեկնաբանվել օրենքը, շատ պարզ էր: Պարզապես պետք էր քրեական հետապնդում իրականացնել»:
Նա շեշտեց, որ հաշվի առնելով այս ամենը, արդեն հարցեր չեն ծագում, որ հետապնդումը կոնկրետ գործի հետ է կապված. «Եթե կան մարդիկ, որոնք, այսպես ասենք, Ռոբերտ Քոչարյանին դեմ են և ամեն գնով ցանկանում են, որ նա պատասխանատվության ենթարկվի, ապա պետք է նաև նրանք հասկանան, որ այստեղ հարցը ամենևին Քոչարյանն ու նրա գործոնը չէ:
Հարցն այն է՝ մենք ժողովրդավարական պետություն ունենալո՞ւ ենք, թե՞ ոչ: Պետք է հասկանալ նաև, որ այդպիսի գործողություններով պարզապես օգնում ենք Ռ. Քոչարյանի փաստաբաններին. նրանց այլ բան չի մնալու, քան որոշումները Եվրոպական դատարան ուղարկելն ու ասելը, որ ակնհայտ ապօրինի հետապնդում է իրականացվում, որ հետապնդում են այն դատավորներին, որոնք կայացրել են այդ որոշումները:
Անկախ նրանից, թե ով ինչ կարծիք ունի իրավական որակումների մասով, և եթե անգամ այդ հետապնդումները ակնհայտ օրինական լինեին, ապա այսօր արդեն Քոչարյանի նկատմամբ քրեական հետապնդումն ակնհայտ ապօրինի է դարձել թե՛ դատարանների դռները փակելու, թե՛ հետապնդումներ իրականացնելու, թե՛ մյուս գործողությունների հետևանքով»:
Լուսինե Սահակյանը նկատում է՝ «դատական բարեփոխումների» վերաբերյալ հայտարարությունները չեն համապատասխանում այն իրականությանը, որը կա.
«Իրականում մեկ բան հայտարարվում է, ճիշտ հակառակն արվում: Իսկ «բարեփոխումների» անվան տակ հայտարարված գործընթացներն իրականում շատ վտանգավոր են երկրի համար: Այո, դատական համակարգում խնդիրներ ունենք, որոնք պետք է լուծվեն, բայց այս կերպ լուծումներ չեն լինելու:
Ընդհակառակը՝ մենք կորցնելու ենք այն, ինչ ունեինք: Գոնե մի քանի դատավորներ կային, որոնք իրականում արդարադատություն էին իրականացնում: Փաստաբաններն աշխատում էին, որ նրանց քանակը հնարավորինս ավելանա, որ մյուսներն էլ փորձեն այդպիսին լինել: Հիմա մի քանի դատավորներ թիրախավորվեցին, ու նպատակը ամբողջովին այլ դարձավ: Իմ ամբողջ մասնագիտական գործունեության ընթացքում փորձել եմ պայքարել, որ դատարանները փոխվեն:
Հիմա անձամբ ես դեմ եմ այսպիսի «փոփոխությունների», որովհետև ակնհայտ է, որ դրանց նպատակն այլ է: Նպատակը ոչ թե նորմալ դատական համակարգ, այլ կամակատար ունենալն է»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
