«Այս մեթոդներով արդարադատության ու ժողովրդավարության երբևէ չենք հասնելու».«Փաստ»
Քաղաքական«Փաստ» օրաթերթը գրում է
«Ի՞նչ ունեինք, այսպես կոչված, թավշյա հեղափոխությունից առաջ և ի՞նչ ունենք այսօր»:
Այս հարցադրումն է անում քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանը՝ նկարագրելու մի խնդիր, որը վերջին շրջանում ավելի ակնհայտ է դարձել:
«Այսպես կոչված, թավշյա հեղափոխության պատճառներից մեկն այն էր, որ նախորդ իշխանությունների օրոք սեփական թիմակիցների ամենաթողությունն ու անպատժելիությունը հասել էին աննկարագրելի մակարդակի:
Այդուհանդերձ, նախորդ իշխանություններն, ի տարբերություն այս իշխանությունների, հասարակությանը սևերի և սպիտակների չէին բաժանում, բացահայտ չէին ահաբեկում իրենց քննադատողներին, բայց փոխարենը հակաօրինական բազմաթիվ որոշումներ էին կայացնում՝ հովանավորելով սեփական թիմակիցների անօրինականությունները:
Իսկ ի՞նչ ստացանք հեղափոխությունից հետո:
Հիմա ավելի այլանդակ ու ավելի լկտի իրավիճակ է ստեղծվել. այս քաղաքական թիմը շարունակում է հասարակությանը սևերի ու սպիտակների բաժանել՝ այդպես էլ չհրաժարվելով այդ թեզից: Կա՛մ մեզ հետ ես, կա՛մ եթե մեզ հետ չես, ուրեմն, մեր թշնամին ես:
Ավելին՝ տեղի ունեցած բազմաթիվ իրադարձություններն ապացուցեցին, որ պարոն Փաշինյանն առաջնորդվում է նախորդ իշխանությունների գործելաոճով, և եթե նախորդները դա փորձում էին ինչ-որ կերպ քողարկել, ապա այս իշխանությունն այդ ամենը բացահայատ է անում:
Օրինակ բերենք վերջին իրադարձությունները՝ կապված դատավորների հետ:
Ստացվում է, որ եթե իշխանության ներկայացուցիչ ես կամ պարոն Փաշինյանի հետ լուսանկար ունես, ուրեմն, իրավունք ունես մոտենալ դատավորին, քաշքշել, գցել նրան, և որևիցե մեկը քեզ դրա համար պատասխանատվության չի ենթարկի:
Եթե դու այս իշխանությունների կողմնակիցն ես, իրավունք ունես բացահայտ վիրավորանքներ հասցնել այն դատավորներին, որոնք ընդունում են այս իշխանություններին ոչ ձեռնտու որոշումներ»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետը՝ նշելով, որ կան նաև ակնհայտ օրինակներ, երբ դատավորների նկատմամբ բացահայտ հետապնդումներ են իրականացվել:
«Իսկ այս ամենի վերջնարդյունքում տեսնում ենք, որ դատավոր Աննա Դանիբեկյանի կողքով քայլող և վարչապետի խոսքերը մեջբերած անձանց սպառնում են 1-5 տարի ազատազրկման ենթարկել:
Ես չեմ արդարացնում դեպքը, դեմ եմ այն ոճին, երբ կարող են փողոցում մոտենալ մարդուն ու առանց իր համաձայնության հարցեր տալ, բայց խնդիրն այլ է. ո՞ր դատավորներն են թույլ տվել կամ համաձայնել, որ իշխանության կողմնակիցներն իրենց քաշքշեն, գցեն գետնին:
Օրինակ՝ դատավոր Ալեքսանդր Ազարյանը կամ մյուսները թո՞ւյլ էին տվել, որ գործող իշխանության ներկայացուցիչներն ու կողմնակիցներն իրենց ամենավերջին վիրավորանքները հասցնեին:
Խնդիրն իրականում ավելի լայն համատեքստում է. եթե պայքարում ենք անարդարության դեմ, ուրեմն, օրենքի գերակայությունը պետք է վերաբերի բոլորին:
Իսկ եթե ընտրովի է, ապա այս ամենը հանգեցնում է երկակի ստանդարտների կիրառման, ինչի հետևանքները ծայրահեղ ծանր են լինելու: Որքան հասկանում եմ, պարոն Փաշինյանը Հայաստանում իր քաղաքական թիմի տեռորն է հաստատում. այսինքն, կա՛մ իրենց հետ ես, կա՛մ իրենց հետ չես:
Իսկ եթե իրենց հետ չես, կենթարկվես ամեն տեսակի հալածանքի: Ամենամեղմը հանրաճանաչ ՊՈԱԿ-ի կողմից ստեղծված ֆեյքերի ֆաբրիկայի ներկայացուցիչների հարձակումները կլինեն, ինչպես նաև չեն բացառվի քրեական գործերը»,-նկատեց մեր զրուցակիցը:
Գ. Համբարյանը մի հարցադրում արեց.
«Ինչո՞ւ է արդարադատությունը վերաբերում միայն այն անձանց, որոնք քննադատում են այս իշխանություններին կամ ընդդիմություն են: Ինչո՞ւ նույն արդարադատությունը չի կիրառվում այն անձանց նկատմամբ, որոնք նույն իշխանությունների թողտվությամբ կամ նրանց կոչերի հիման վրա կարող են աշխատանքի ժամին քաշքշել դատավորին՝ խոչընդոտելով նրա աշխատանքը:
Պատճառն այն է, որ այդ անձինք վարչապետի հետ քեֆուրախությունների լուսանկարնե՞ր են հրապարակում:
Մենք այս մեթոդներով երբևէ արդարադատության ու ժողովրդավարության չենք հասնելու: Մենք գործ ունենք տոտալիտար քաղաքական համակարգի հիմնադրմանն ուղղված կոնկրետ քայլերի հետ:
Պարոն Փաշինյանի վարչակազմի և անձամբ իր քայլերն ապացուցում են, որ իրենց համար չկա ընդդիմություն, չկա ժողովուրդ, այլ կան յուրայիններ, կա սևերի և սպիտակների բաժանում»:
Գագիկ Համբարյանը շեշտեց նաև շղթայական մյուս խնդրի՝ թշնամանքի մթնոլորտի և դրա վտանգների մասին:
«Իշխանությունների այս գործելաոճը հանգեցնում է նրան, որ թշնամանքի մթնոլորտը ոչ միայն հասարակության տարբեր անդամների միջև է տարածվում, այլև ներխուժում է ավելի լոկալ հատվածներ, կյանքի բոլոր բնագավառներ:
Այս մթնոլորտը երկիրը կործանման է տանելու:
Սա նորմալ չէ:
Բոլոր բնագավառներում թշնամական մթնոլորտի տարածումը մի օր պայթելու է և ունենալու է իր բոլոր աղետալի հետևանքները թե՛ իշխանությունների, թե՛ մեր պետականության համար»:
Քաղաքագետը մյուս կողմից դիտարկում է այն անընդունելի բառապաշարը, որոնցով օժտված են մարդիկ, որոնք պատասխանատու բնագավառներում են:
Օրինակը կրթության ոլորտն է, երբ խոսվում է բարեվարքության, բարձր ու վեհ գաղափարների մասին, բայց նույն կրթական պատասխանատու օղակներում այլ որակներ կրող անձինք են:
«Նախ՝ ուզում եմ շեշտել հետևյալը. իշխանության ներկայացուցիչներն ասում են, թե ի տարբերություն նախորդների, չեն քաղաքականացնում բուհերի կառավարման խորհուրդները:
Դա սուտ է:
Շիրակի պետական համալսարանի օրինակով կարող եմ ասել, որ կառավարման խորհուրդներն առավել քան քաղաքականացված են:
Կրթության ոլորտն իրականում աղետալի վիճակում է:
Գործող իշխանությունները տրամաբանական քայլ չեն կատարել այդ ոլորտում: Իսկ որոշ մարդկանց բառապաշարը ոչ ոքի համար նորություն չէ՝ նրանք այդ բառապաշարով խոսել են մինչև հեղափոխությունը, հեղափոխության ընթացքում և հեղափոխությունից հետո:
Իրականում ես որևէ արտառոց բան չեմ տեսնում այդ երևույթի մեջ:
Այդ մարդիկ իրենց լեքսիկոնով շատ մոտ են պարոն Փաշինյանի բառապաշարին: Իհարկե, նա հայհոյանքների չի անցնում, բայց հինգ պակաս է. հիշեցնեմ, որ «փռել ասֆալտին», «պատեպատ տալ», «վնգստացող» և նման այլ որակումները հենց վարչապետն է կիրառում:
Եվ ես բացարձակ չեմ զարմանում, որ նման լեքսիկոնով մարդիկ հայտնվում են իշխանության վերնախավում, ինչպես նաև տարբեր ոլորտներում»,-շեշտեց քաղաքագետն՝ ընդգծելով, որ այս ամենի հետևանքը տարբեր ոլորտներում հետընթաց արձանագրելն է լինելու:
«Եվ շատ դեպքերում այդ անձանց նման բառապաշարը կիրառվում է հասարակության ուշադրությունն իրական խնդիրներից շեղելու համար:
Մեկուկես տարվա ընթացքում այս իշխանությունների ամենակարևոր ձեռքբերումներից մեկը կեղծ օրակարգերի տարածումն է հասարակության մեջ, որտեղ անընդունելի լեքսիկոնի տեր մարդիկ բավականին մեծ դերակատարություն ունեն»,-եզրափակեց Գ. Համբարյանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում