«Ո՛չ տապալված էր, ո՛չ էլ աննախադեպ. սովորական ու հերթական նիստ էր». «Փաստ»
Политика«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Եվրասիական տնտեսական միության Բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստին հետևեցին մի կողմից այն «աննախադեպ» որակողների գնահատականները, մյուս կողմից՝ «ձախողված», «տապալված» լինելու պնդումները:
Անդրադառնալով երևույթին՝ քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը տեղի ունեցածը նախ որակեց որպես նորմալ և աշխատանքային մթնոլորտում անցած միջոցառում:
«Այն ո՛չ տապալված էր, ո՛չ էլ աննախադեպ: Սովորական ու հերթական նիստ էր, որը բոլոր սովորական ու հերթական նիստերի նման բացի աշխատանքային օրակարգից, ուներ իր առանձնահատուկ օրակարգը, որտեղ ավելի հրատապ հարցեր են քննարկվում»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց քաղտեխնոլոգը՝ նշելով, որ այս անգամ խոսքը մասնավորապես ԵԱՏՄ համագործակցությունն ընդլայնելու, ինչպես նաև ազատ առևտրի գոտուն միանալու վերաբերյալ հարցերի մասին է:
«Հիշեցնեմ, որ նախորդ նիստերից մեկին մասնակցում էր Վիետնամը, ու այս համատեքստում ասել, որ, օրինակ՝ Սինգապուրի մասնակցությունն աննախադեպ էր, ճիշտ չի լինի: Աշխատանքային նորմալ գործընթաց էր, որը կարելի է պարզապես հաջողված համարել:
Վաղուց ժամանակն է գնահատականներում զերծ մնալ «աննախադեպ հաջողություն», «աննախադեպ ձախողումներ» որակումներից»,-ասաց մեր զրուցակիցը՝ շեշտելով, որ այլ հարց է նիստի առանձնահատկությունը:
Քաղտեխնոլոգն այդ առումով առանձնացրեց նաև Իրանի նախագահի մասնակցությունը, որը, ըստ նրա, նիստը հիշարժան կդարձնի:
«Մեզ մոտ սիրում են «աննախադեպ», «չտեսնված», «պատմության մեջ նախադեպը չունեցող» և նման այլ գնահատականներ տալ:
Ընդամենը կարող ենք փաստել, որ այս միությունն այս կամ այն չափով դեպի զարգացման և ընդլայնման է գնում, և յուրաքանչյուր նման նիստ իր մեծ կամ փոքր լուման է դնում այդ հարցում: Հայաստանյան նիստն այդ առումով ևս մի քայլ էր՝ շատ հարցեր լուծելու համար»,-ընդգծեց Վ. Հակոբյանը:
Նա շեշտեց՝ ԵԱՏՄ-ն ֆորմալ առումով տնտեսական ոլորտի համագործակցություն է: «Այդուհանդերձ, յուրաքանչյուր գեոտնտեսություն հիմնված է աշխարհաքաղաքականության վրա:
Հիմքում ունենալով տնտեսական սերտագույն համագործակցությունը, որն օգտակար կլինի բոլոր երկրների համար, այնուամենայնիվ, առկա է քաղաքական համագործակցությունը:
Եվ այս առումով բոլորին է հասկանալի, որ նշվածի առանցքը Ռուսաստանն է:
Միևնույն ժամանակ, պարզ է նաև, որ տնտեսական առումով այն հետաքրքիր համագործակցություն է»,-նշեց նա՝ շեշտելով, որ եթե այդ հետաքրքրությունը չլիներ, մյուս երկրները, որոնք միության անդամ չեն, չէին ցանկանա միանալ գոնե ազատ առևտրի գոտու մասով:
«Այդ իմաստով այն ոչ թե միայն հետագայում, այլև հենց ներկայում օգուտներ ունենալու հնարավորություն կարող է տալ:
Հայաստանը միգուցե անդամակցել է միությանը հենց այն ակնկալիքով, որ դա մեծ խթան կլինի տնտեսական զարգացման, նոր շուկաների ու ներդրումների համար նոր ու նպաստավոր պայմաններ ունենալու իմաստով»,-շեշտեց քաղտեխնոլոգը:
Խնդիրը դիտարկելով հայ-ռուսական հարաբերությունների համատեքստում, անդրադառնալով նաև Նիկոլ Փաշինյանի և Վլադիմիր Պուտինի մեկուկես ժամ տևած հանդիպմանը՝ Վ. Հակոբյանը նկատեց.
«Պարզ է, որ ցանկացած հարթակ հնարավորություն է՝ հանդիպելու նախագահների, վարչապետների հետ: Այդ միջոցով հնարավոր է նաև կուտակված հարցերին որքան հնարավոր է շուտ լուծումներ տալ:
Հասկանալի է, որ եթե նույնիսկ կան ռազմավարական դաշնակցային հարաբերություններ, միևնույն է, բազմաթիվ հարցեր, տարաձայնություններ կան, որոնք բավականին բարդ են և մանրակրկիտ աշխատանք են պահանջում:
Բացի այդ, կան հարցեր, որոնք կարող են լուծվել միան առաջին դեմքերի մակարդակով, որովհետև շատ դեպքերում տնտեսական խնդիրների լուծման հիմքում դրված են լինում քաղաքական խնդիրները:
Օրինակ՝ Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև հարաբերություններում կարևոր գործոն է գազի հարցը:
Ունենալով տնտեսական բաղադրիչ, այնուամենայնիվ, գազի գործոնը քաղաքական լուրջ ազդեցության գործիք է հանդիսանում: Տվյալ դեպքում չեմ կասկածում, որ վերոնշյալ հանդիպման առանցքային հարցերից մեկը եղել է գազի գնի խնդիրը»:
Մեր զրուցակիցն ընդգծեց, որ գազի գնի հարցը շատ դեպքերում կախված է լինում այն հանգամանքից, թե ընդհանուր հարցերի կոմպլեքսի մեջ կողմերն ինչի շուրջ են կարողանում պայմանավորվածություն ձեռք բերել:
«Ընդհանրապես, ցանկացած բանակցություն մեծ սակարկություն է, և նույն գազի գինը կախված է լինում տնտեսությունից շատ հեռու քաղաքական որևէ հարցի լուծմամբ, և դրա շուրջ կողմերի դիրքորոշմամբ:
Այդ ֆոնի վրա են հարցեր լուծվում, որովհետև, օրինակ՝ գազ կամ այլ հումք ունեցող երկրների համար այդ հանգամանքը քաղաքական ներազդեցության լուրջ ռեսուրս է»,-ասաց նա:
Վ. Հակոբյանը շեշտեց, որ, իհարկե, ինֆորմացիա չկա հանդիպման վերաբերյալ, բայց դժվար թե քննարկված չլինի նաև Արցախի հարցը, ռազմաքաղաքական համագործակցությունը:
«Այսպես ասած, երկու երկրների և՛ ստանդարտ, և՛ ոչ ստանդարտ փաթեթ է քննարկվել, իսկ մնացածն արդեն ենթադրությունների համատեքստում կլինի: Օրինակ՝ հարց է, թե որքանո՞վ կարող էր ազդել այդ ամենի վրա մեր ներքաղաքական զարգացումների դինամիկան»,-ասաց քաղտեխնոլոգը:
Վիգեն Հակոբյանն ընդգծեց, որ, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի և Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակցային հարաբերությունները պահպանվել են.
«Անկախ նրանից, թե Հայաստանում իշխանություններն ովքեր են, երբ նրանք կտրուկ ռևերսներ չեն անում և հիմքում թողնում են ռազմավարական, դաշնակցային հարաբերությունները, ապա համագործակցության տեսակետից շատ մեծ տուրբուլենտություններ չեն լինում:
Այո, կան արտահայտություններ, որոնք արվում են ինչպես ներքին լսարանների, այնպես էլ երրորդ կողմերի համար:
Բայց եթե մի կողմ ենք դնում հռետորաբանությունը, որոշակի անհասկացվածությունները և նայում ենք չոր փաստերին, ապա կարող ենք ասել, որ Փաշինյանի օրոք Ռուսաստանի հետ համագործակցության համատեքստում շատ ավելի զգայուն թեմաներ են շոշափվել:
Այո, կան բազմաթիվ հարցեր, մանավանդ՝ կապված կադրերի հետ, որոնց մի մեծ մասը կասկածներ է հարուցում ռուսական տարբեր շրջանակներում:
Բացի այդ, հիմա կա կենտրոնացում՝ կապված միջանձնային հարաբերությունների՝ մասնավորապես Ռոբերտ Քոչարյանի գործոնի հետ:
Այս ամենը հաշվի առնելով, այնուամենայնիվ, կարծում եմ՝ որքան էլ մարդկային հարաբերությունների գործոնը մեծ աշխարհաքաղաքականության մեջ կարևոր է, միևնույն է, պետության ղեկավարները վերջնարդյունքում առաջնորդվում են իրենց երկրի ախարհաքաղաքական շահերով:
Նշված գործոնը կարևոր է, բայց հանրագումարում չի կարող ամենավճռորոշը լինել»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում