Հսկա օրենսգիրք. ի՞նչ բովանդակություն ունի աշխարհի ամենամեծ գիրքը
LifestyleՀսկա օրենսգիրքը (լատիներեն Codex Gigas) մոլորակի` չափերի առումով ամենամեծ գիրքն է:
Այն ունի 91,5 սմ երկարություն, 50 սմ լայնություն և 22 սմ հաստություն, իսկ քաշը 75 կիլոգրամի է հասնում: Այնուամենայնիվ, ոչ թե գրքի չափերն են նրա ամենակարևոր առավելությունը, այլ բովանդակությունը: Գրքի մեջ կենտրոնացված են Սուրբ Բենեդիկտի՝ կաթոլիկ ամենահին օրդենի վանականների այն ամենակարևոր գիտելիքները, որոնք նրանք ունեցել են 13-րդ դարի սկզբներին:
Այնպես որ, գիրքը ոչ միայն մեծ է, այլ նաև բավականին հին: Հսկա օրենսգրքի տարեթիվ ընդունված է համարել 1230 թվականը, քանի որ այդ թվին վանականներն ավարտել են նրա կազմումը, իսկ գիրքը գրելու ստույգ ընթացքը անհայտ է, և ենթադրաբար դա եղել է 12-րդ դարի վերջին, կամ էլ 13-րդ դարի առաջին տասնամյակում:
Չնայած այն բանին, որ Հսկա օրենսգիրքը շատ հին է, այն մեզ է հասել բավականին լավ վիճակում: Ժամանակի ընթացքում նրա 640 էջերից միայն 16-ն են կորել:
Գիրքը գրելու համար օգտագործվել են մագաղաթներ, որոնք պատրաստվել են 160 ավանակների կաշվից:
Հսկա օրենսգիրքը շատ գունեղ է, որոշ էջերում որպես գլխագիր առկա է միայն մեկ մեծատառ, որը գրված է շատ գեղեցիկ ոճային ձևավորմամբ:
Գրքի ձևավորման համար օգտագործվել են բազմագույն ներկեր և ոսկու փոշի: Գրքի հեղինակի անվան վերաբերյալ ճշգրիտ տեղեկություններ չեն հասել մեր օրեր, բայց հստակ հայտնի է, որ դա եղել է մեկ անձ:
Ձեռագրի, գրելու ոճի և այլ առանձնահատկությունների վերլուծությունը ակնհայտորեն ցույց է տալիս, որ գիրքը գրվել է մեկ անձի կողմից:
Կա վարկած, որ Հսկա օրենսգրքի հեղինակը Բենեդիկտյանների օրդենի վանական Հերման Մենակյացն է, որը իր ամբողջ կյանքն է նվիրել այդ գիրքը գրելուն: Հերման Մենակյացը մասնագիտությամբ գրքերի պատճենահանող էր և մուտք ուներ վանքի գրադարան, որը և օգտագործել է այս մեծագույն ստեղծագործությունը գրելիս:
Հսկա օրենսգիրքը ունի Աստվածաշնչյան տեքստեր, որոնք զբաղեցնում են գրքի գրեթե կեսը: Բացի այդ, այն պարունակում է այնպիսի հին փիլիսոփաների և գիտնականների գործեր, ինչպիսիք են Հիպոկրատը, Հովհաննես Ֆլավիոսը, Թեոֆիլոսը և այլն, ինչպես նաև կան այլ հին ձեռագրեր, որոնք գրվել են մինչև Քրիստոսի ծնունդը:
Նշենք, որ Գիրքը գրվել է Պրահայից արևելք գտնվող Պոդլաժիցե քաղաքի տարածքում գտնվող վանքում:
Հսկա օրենսգրքում ներկայացված են նաև տարաբնույթ միջոցառումների ժամանակացույցներ, վանականների և հավատացյալների նկարագրություններ:
Գրքում առկա են անգամ շատ անսովոր տեղեկություններ` այդ հեռավոր ժամանակներում օգտագործվող կախարդական հմայություններ և բանաձևեր:
Հսկա օրենսգիրքը գրված է լատիներենով, այնուամենայնիվ, հանդիպում են եբրայերեն, հին հունարեն և նույնիսկ երկու տարբերակով եկեղեցական սլավոներեն (կիրիլական և գլագոլիտիկ) գրություններ:
Այս փաստերը ցույց են տալիս, որ գրքի հեղինակը շատ լավ կրթություն է ունեցել և տիրապետել է բազմաթիվ լեզուների: Երկար ժամանակ Հսկա օրենսգիրքը պահվում էր Չեխիայում՝ այն վանքում, որտեղ գրվել էր: Սակայն 15-րդ դարում վանքը քանդվելուց հետո այն տեղափոխվել է Պրահա, որտեղ այն պահվել է երկու դար՝ մինչև 1648 թվականը, երբ Տասներեքամյա պատերազմի ժամանակ Պրահան գրավվել է շվեդների կողմից:
Շվեդները արժանի կերպով են գնահատել այդ ռազմավարը և այն պահպանման են հանձնել Շվեդիայի Արքայական պալատ, որտեղ այն հազիվ է փրկվել այրվելուց 17-րդ դարի վերջերին տեղի ունեցած հրդեհներից մեկի ժամանակ:
Հսկա օրենսգրքի ներկայիս գտնվելու վայրը Շվեդիայի Թագավորական գրադարանն է:
Այնուամենայնիվ, չեխերը այդ աշխատանքը համարում են իրենց ազգային գանձ և սեփականության իրավունք ունեն գրքի նկատմամբ:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Orer.am-ը