Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Տաք օդային հոսանքներ են ներթափանցել Հայաստան. Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ Ուրբաթ է, տեղի կունենա Խաչելության կարգ Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Մայիսին կամ հունիսին սպասվում է Ռուսաստանի կողմից լայնածավալ հшրձակում, բայց մենք պատրաստ չենք․ մենք հիմա օգնության կարիք ունենք․ Զելենսկի Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի


«Սոցիալական վիճակի սրացումն ու որոշ խավերի ակտիվացումը որոշակի ճնշումներ են առաջացնում».«Փաստ»

Հարցազրույց

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Կարանտինի ռեժիմը լրացուցիչ զգուշացում կլինի ներդրողների համար: Ավելի հստակ՝ արդեն առկա խնդիրներին կգումարվի նաև կարանտինի գործոնը, որովհետև ոչ մի ներդրող ռիսկի չի դիմի՝ տեղեկանալով, որ Հայաստանում հիվանդության մակարդակն ու բուժման ընթացքը այնպիսին է, որ կառավարությունն ինքն է պաշտոնապես կարանտին սահմանում: Անդրադառնալով կարանտինի ռեժիմի տնտեսական ազդեցություններին՝ «Փաստի» հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց Հայաստանի գործատուների միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը:

«Մեծ հաշվով, ներդրումների առումով առանձնապես մեծ տարբերություն չի լինի: Անգամ եթե կարանտին չհայտարարվեր, Հայաստանի հետ գործընկեր երկրներն իրենց դեսպանությունների միջոցով հետևում են թե՛ տնտեսական ռեֆորմներին, թե՛ քաղաքական իրավիճակին, թե՛ մեզ մոտ առկա մթնոլորտով պայմանավորված խնդիրներին: Հետևում են նաև համաճարակից բխող հարցերին: Բացի այդ, Հայաստանի ներդրումների ծավալները նվազել են նաև այն ժամանակահատվածներում, երբ կորոնավիրուսի ազդեցություն չկար: Առնվազն 8-9 խոչընդոտ ունենք, որոնք հիմնականում չեն վերացել»,ասաց մեր զրուցակիցը:

Անդրադառնալով երկրում առկա սոցիալտնտեսական վիճակին՝ նա շեշտեց, որ սոցիալական ու տնտեսական հատվածները գեներացնում են միմյանց, փոխկապակցված են ու կարող են անգամ մեկը մյուսին վնասել: Մանրամասնելով՝ նա ընդգծեց. «Եթե դիտարկում ենք սոցիալական մասը, ապա, առհասարակ, տարիներ շարունակ Հայաստանը աղքատության, գործազրկության բավականին ռեկորդային ցուցանիշներ ուներ: Հիմա այդ ցուցանիշների մակարդակը մնում է բարձր, և ամեն մի ճգնաժամ ռիսկեր է առաջացնում, ինչպիսին եղավ և դեռ տեղի կունենա կորոնավիրուսի ազդեցության պատճառով: Մյուս կողմից՝ կա սոցիալական վիճակի սրում, որոշ խավերի ակտիվացում, ինչն արտահայտվում է բողոքի ակցիաներով կառավարության կամ պետական այլ մարմինների առաջ: Սա իր հերթին որոշակի ճնշումներ է առաջացնում կառավարության կամ տնտեսական բլոկի վրա:

Ճնշումներ՝ ոչ վատ իմաստով: Դրանք կարող են բերել մի իրավիճակի, երբ կառավարությունը հարկադրված կլինի բավարարել ինչ-որ խավերի սոցիալական խնդիրները և լուծումներ գտնել: Բայց հիմա ի՞նչ է ստացվում: Դեռ ամիսներ առաջ առաջարկում էինք շինարարական ծավալները մեծացնել կամ այլ ոլորտներում զբաղվածությունը խթանել՝ ներգրավելով, օրինակ՝ արտագնա աշխատողներին, որոնք չկարողացան մեկնել ՌԴ»: Գ. Մակարյանը նկատեց, որ որոշ քայլեր ուշացած եղան, մինչդեռ մարդիկ արդեն խնդիրների առաջ են: «Ժամանակին լուծումներ չեղան, մարդիկ ավելի աղքատացան ու սկսեցին զայրանալ, որ չեն կարողանում մեկնել ու աշխատել ընտանիքին օգնելու համար:

Մյուս խումբը ավտոմեքենաների տերերն են, որոնք չեն կարողանում վաճառել ներկրված ապրանքը, վարկեր են վերցրել: Մյուսը գյուղացիներն են, որոնք վարկեր են վերցրել ու պահանջում են վարկերի մարման ժամկետները երկարաձգել: Վաղը կամ մյուս օրն էլ, օրինակ՝ խաղողի ֆերմերային տնտեսությունները կգան, կբողոքեն, կասեն, որ խաղողը քիչ են մթերում, որովհետև գործարանները տեղ չունեն, որովհետև պահեստները լիքն են պատրաստի արտադրանքով, կամ էլ պարզապես շուկա չկա: Օրը նման մի պատմություն կառավարությանը կարող է ստիպել չմտածված, հապճեպ որոշումներ կայացնել որոշ սոցիալական հարցեր լուծելու համար, ինչի հետևանքով կարող են վնասվել տնտեսական ճյուղերը»,-ասաց նա՝ կարևորելով հետևանքներին նախապես պատրաստվելու, հաշվի առնելու հանգամանքը:

«Օրինակ՝ բավարար չէ միայն այն, որ պետությունն ասում է՝ վարկերի տոկոսներն ամբողջությամբ սուբսիդավորում եմ, որ կարողանաք խաղող մթերել: Հարց է՝ խաղողի վերամշակման գործարաններն այդքան չմշակված խաղողի բերքի կարիք ունե՞ն, թե՞ ոչ, որովհետև իրենց պահեստներն արդեն լիքն են պատրաստի արտադրանքով, իսկ խաղողը վերցնելու պարագայում նոր ծախսեր պետք է կատարեն: Այսինքն, կառավարությունը պետք է հաշվարկեր այս ամենը: Օրինակ՝ նույնիսկ 0 տոկոս վարկի դեպքում քանի հազար տոննա խաղող կարող են մթերել գործարանները, քանի հազար տոննա չի մթերվելու և մնալու է գյուղացու դաշտում:

Ենթադրենք՝ 50 հազար տոննա խաղող չի մթերվել ու գյուղացին այդ բերքը փչացնում է, ոչնչացնում է, հուսահատվում է, ընկնում է պարտքերի տակ, հետո ավելի է զայրանում ու ավելի շատ է սկսում բողոքել: Կստացվի, որ սոցիալական խնդիր ունեցող նոր խումբ է առաջանում: Ինչո՞ւ եմ այս օրինակները բերում: Իրականում կառավարության քայլերը պետք է այնպիսին լինեն, որ հատկապես տնտեսության վրա սոցիալական հարձակումները քիչ լինեն, որովհետև սոցիալական հարձակումներն էական լարվածություն են առաջացնում, առաջանում են նաև խնդիրների տարաբնույթ մեկնաբանություններ ու լուծումներ: Խնդիրն այն է, որ պետական մարմիններն այդ լուծումներին հաճախ պատրաստ չեն:

Այս տեսանկյունից, կարծում եմ, որ կորոնավիրուսի պատճառով դեռ շատ հարցեր են երևան գալու, եթե հաշվի առնենք նաև այն փաստը, որ գնողունակություն չկա»,-նշեց մեր զրուցակիցը: Նա ընդգծեց, որ այս պահին վերլուծություն են իրականացնում. «Խանութներում հարցումներ ենք կատարում: Բազմաթիվ խանութներում, հատկապես մարզայիններում, նշում են, որ շատ քիչ գնորդներ ունեն: Օրինակ՝ նախօրեին մեր թիմի սոցիոլոգներն ասում էին, որ խանութ կա, որն ընդամենը մեկ կաթնաշոռ է գնում արտադրողից, որովհետև սպառողներից ոչ ոք չի գնում:

Խնդիրն այն է, որ գնողունակությունն ընկել է, մարդկանց ձեռքին գումար չկա, աշխատանք չունեն»: Գ. Մակարյանը նշեց, որ թեպետ պաշտոնական ցուցանիշներով աշխատատեղերը գրեթե վերականգնվել են, որոշ դեպքերում աշխատավարձի ֆոնդն է աճել, բայց ոչ պաշտոնական կողմ էլ կա. «Հազարավոր մարդիկ, որոնք, հնարավոր է, ստվերում էին աշխատում, ինքնազբաղված էին, անհատ ձեռներեց կամ ընտանեկան բիզնես ունեին, հիմա աղքատ են»: Ինչ վերաբերում է բիզնեսին, ապա Գ. Մակարյանը նկատեց. «Ձեռնարկությունները վճարելու հնարավորություն չունեն:

Նույնիսկ պետական միջոցառումներն էականորեն չփոխեցին իրավիճակը, իսկ կազմակերպությունները պարտքերի խնդիր ունեն: Պարտքերի մեջ խրված են, որովհետև Հայաստանում ընկերությունների մեծ մասն իրար մեջ է առևտուր անում: Այսինքն, շատ բան կապված է գործընկերոջ վճարունակության հետ, բայց շատերը վճարներն ուշացնում են, չեն կարողանում կատարել կամ գործերը կտրուկ վատացել են: Բացի այդ, վճարունակ կազմակերպություն ընտրելու հնարավորություն էլ չկա, որովհետև շատ ոլորտներում վճարունակ ընկերություններ համարյա չկան:

Անվճարունակության պատճառով խնդիրներ են առաջանում, և սա է պատճառը, որ բյուջե քիչ գումարներ են վճարել: Մյուս կողմից՝ պետությունը որոշակի խնդիրներ լուծելու համար արտաքին պարտքն է ավելացնում: Եթե արտաքին պարտքը ՀՆԱ-ի նկատմամբ մեծանում է, մենք ռիսկային գոտի կարող ենք մտնել, այս պահի դրությամբ այդ առումով մեծ անհանգստություն չկա: Ուղղակի կարևոր է հետևել, թե արտաքին պարտքը կարևոր սոցիալակա՞ն, թե՞ տնտեսական խնդիր է լուծում:

Եթե ո՛չ մեկն է, ո՛չ էլ մյուսը, ուրեմն ինչ-որ արհեստական շռայլություն է: Այդ առումով պետք է հաշվետու լինել թե՛ ժողովրդի, թե՛ բիզնեսի, թե՛ տնտեսության, թե՛ միջազգային դոնորների առաջ: Եթե հաշվետվողականությունը ցածր մակարդակում է և կիրառելիությունը կասկածներ է առաջացնում, ապա բոլորս անհանգստանալու իրավունք ունենք»:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Տաք օդային հոսանքներ են ներթափանցել Հայաստան. Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ Ուրբաթ է, տեղի կունենա Խաչելության կարգ Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Մայիսին կամ հունիսին սպասվում է Ռուսաստանի կողմից լայնածավալ հшրձակում, բայց մենք պատրաստ չենք․ մենք հիմա օգնության կարիք ունենք․ Զելենսկի «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Մենք իբր հողի վրա ենք, բայց մեռած ենք, թաղած չենք․ Էդուարդ Շարմազանով Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանՈւ՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել Ազատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Փաշինյան-Բլինկեն-Ֆոն դեր Լեյեն հանդիպումը չի կարող հանգեցնել էսկալացիայի. Պետքարտուղարությունը՝ Բաքվին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»«Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Արդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»Գնել Սանոսյանը դժվարացավ պատասխանել ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի հարցին, թե երբ կավարտվի Շուռնուխ գյուղի տների շինարարությունըՄալաթիա Սեբաստիայում բացվել է 88 ցանցի հերթական սուպերմարկետը