«Չժխտենք վտանգը, բայց միևնույն ժամանակ խուճապի չմատնվենք»․ «Փաստ»
Հարցազրույց«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Գրեթե տարեսկզբից մենք և ամբողջ աշխարհն ապրում ենք այլ իրականության մեջ: Եթե սկզբում տագնապը, անհանգստություններն ավելի շատ էին, ապա հիմա կրքերը, կարծես թե, մի քիչ հանդարտվել են: Ամեն դեպքում մենք սովորեցինք ապրել կորոնավիրուսի հետ: Հոգեբանական տեսանկյունից լիովին տարբեր են մեր մոտեցումները թե՛ այս վիրուսի, թե՛ դրա հաղթահարման հետ կապված: Ուստի յուրաքանչյուրս յուրովի է արձագանքում սահմանափակումներին և մնացած հարցերին: Այս օրերին մեր հիմնական մտահոգությունները կապված են դպրոցների և բուհերի վերաբացման հետ: Ոմանք դա ճիշտ քայլ անվանեցին՝ նշելով, որ հեռավար կրթությունը չի արդարացնում իրեն, մյուսները կողմ էին դասերի առցանց տարբերակի պահպանմանը:
Հոգեբան Մանիկ Հակոբյանը նշում է՝ դպրոցականների և նաև ուսանողների համար ուսումնական գործընթացին վերադառնալու առաջին բարդությունը իրավիճակի անորոշությունն է: «Իհարկե, դպրոցները բացվել են, բայց դեռ կա ռիսկ, որ դրանք նորից կփակվեն, կա նաև հավանականություն, որ կորոնավիրուսով վարակվածության թվերը կաճեն, բացի դա, վտանգն ամբողջությամբ հետևում չէ: Բոլորս ուրախ ենք, որ պետք է կենդանի ֆիզիկական միջավայրում հանդիպենք իրար հետ, բայց միևնույն է՝ բոլորի մեջ էլ ինչ-որ ներքին անհանգստություն կա, որ հանկարծ չվարակվենք:
Բարդությունը նաև այն է, որ սովորական վիճակ չէ, դասարաններում դասերը նորմալ հունով չեն ընթանում, երեխաները օր ու մեջ են դպրոց հաճախում, դիմակներով են, դասարանները կիսված են, մարդիկ իրենց ափսեի մեջ չեն և ինչ-որ իմաստով սպասողական վիճակում են: Այս ամենը ծնում է որոշակի տագնապ, և մարդիկ, ըստ իրենց հոգեկան կառուցվածքի, բնավորության տեսակի, տարբեր կերպ են հակազդում դրան: Մեկին հաջողվում է պահպանել հոգեկան հավասարակշռությունը, մյուսին՝ ոչ: Երբ տանն ես, ապահով իրավիճակում, ռիսկերը քիչ են, քեզանից է կախված՝ դու տանից դուրս կգաս, թե ոչ, ապա այս պարագայում դու ինչ-որ իմաստով պարտավորված ես դուրս գալ տանից, որովհետև այդպես է պահանջում կարգը: Խոսքը հիմնականում ուսուցիչների, իհարկե, նաև ծնողների մասին է, որոնք ուղեկցում են երեխաներին դպրոց:
Այս ամենը կարող է ավելի շատ հավասարակշռությունից հանել մարդուն՝ սպասումը, թե ինչ կլինի մեկ ամիս անց»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է հոգեբանը: Շատ էր բարձրաձայնվում այն հարցը, որ երեխաների համար բոլոր առումներով շատ բարդ է լինելու դասերի ողջ ընթացքում դիմակ կրելը: Հոգեբանն ասում է՝ իր համար դժվար կլինի խոսել երեխաների փոխարեն: «Փաստ է մեկ բան, որ ջերմաստիճանային այս պայմաններում դիմակով շնչելը և խոսելը բավականին բարդ է: Որպես դասախոս կարող եմ իմ փորձի մասին խոսել: Դասավանդում եմ մանկավարժական համալսարանում, որտեղ որոշում է կայացվել դասերն անցկացնել հեռավար տարբերակով, սակայն միայն առաջին կուրսեցիները պետք է երկու շաբաթ հաճախեն համալսարան դասերի: Կարող եմ փաստել՝ գրեթե հնարավոր չէ դիմակով խոսել ոչ միայն այն պատճառով, որ շնչահեղձ ես լինում, այլ նաև ձայնդ է աղավաղված տեղ հասնում:
Մեկ բանը կրկնում ես մի քանի անգամ, որպեսզի հասկանան, թե ինչ ես ասում: Բնական է, որ կա նաև վախ՝ իսկ գուցե ինչ-որ մեկը վարակակիր է: Կարծում եմ, որ օնլայն ուսուցումն արդարացված է, քանի որ դեռ ռիսկեր կան: Սա իմ դիտարկումներն են արդեն ոչ որպես հոգեբան, այլ որպես դասավանդող: Դիմակը և սահմանափակումները, կարծում եմ, շատ են ճնշում նաև երեխաներին: Մյուս կողմից էլ բավականին բարդ է ասել, թե երեխաներն ինչից են ավելի շատ ճնշվում՝ դիմակից, թե՞ օնլայն դասերից: Կդժվարանամ դրա մասին խոսել, քանի որ տանը չունեմ դպրոցահասակ երեխա»,-նշում է մեր զրուցակիցը: Ի վերջո, ինչպես հաղթահարել տագնապը, անհանգստությունն ու սպասողական վիճակը, որովհետև որքան էլ քիչ-քիչ վերադառնում ենք բնականոն կյանքին՝ ունենք վախ, որ հնարավոր է վիրուսակիրների թիվը նորից աճի: «Ես մշտապես զերծ եմ մնում բոլորին մեկ ընդհանուր խորհուրդ տալու գործելաոճից, բայց այս անգամ թերևս խախտեմ իմ սկզբունքը:
Այս դեպքում ասեմ, թե ինչպես եմ որպես մարդ ինքս ինձ մխիթարում, հուսադրում: Կարծում եմ, որ համաճարակային իրավիճակը հավերժ չի լինելու, ունի սկիզբ, ընթացք և վերջ: Անպայման գալու է այդ օրը, որ այն հաղթահարվելու է: Մարդկության պատմության մեջ ոչ մի համաճարակ անվերջ չի եղել, եղել են բռնկումներ և մարումներ: Պետք է մնանք իրականության մեջ, ընդունենք ընթացիկ իրավիճակն իր ռիսկերով, հնարավորինս մեզ պաշտպանենք, չժխտենք վտանգը, բայց միևնույն ժամանակ խուճապի չմատնվենք: Հարմարեցնենք մեր գործունեությունն անվտանգության կանոններին և համբերատար սպասենք մինչև համաճարակը կմարի: Ես այս հարցում լավատես եմ, չեմ ժխտում վտանգը, ուղղակի կարծում եմ, որ դժվարին փուլը հետևում է»,-եզրափակում է Մանիկ Հակոբյանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում