Սերժ Սարգսյանը հեռանում է

28 July, 2014 10:19

Վերջին շրջանում Սերժ Սարգսյանի նախաձեռնությամբ ընթացող սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացը ըստ արժանվույն չգնահատվեց և մեկնության չենթարկվեց. ի վերջո, ինչու՞ գործող նախագահը, որի պաշտոնավարման ժամկետից բավականաչափ հեռավորություն կա, որոշեց գնալ սահմանադրական փոփոխությունների ճանապարհով և, ըստ ամենայնի, կրճատել նախագահի լիազորությունները: Ավելին, բոլորովին վերջերս Հարավային Կորեայում երիտասարդացման գերժամանակակից կուրսեր անցած Սարգսյանը հայտարարեց. «Պաշտոնապես հայտարարում եմ, որ ես, Սերժ Սարգսյանս, այլևս երբեք չեմ առաջադրվելու Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի պաշտոնի համար: Եթե վերջնական քննարկումների արդյունքում իմ ցանկությանը չհամապատասխանող ուղի ընտրվի, նկատի ունեմ պառլամենտական կառավարման մոդելը, ապա ես չեմ հավակնի նաև վարչապետի պաշտոնին: Վստահ եմ անգամ, որ մեկ մարդը երկու անգամից ավել իր կյանքում չպետք է հավակնի ընդհանրապես երկրի կառավարման ղեկին Հայաստանում: Ես ղեկավարում եմ Հայաստանի ամենամեծ քաղաքական ուժը՝ Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունը, և ինչպիսի սահմանադրական կառուցակարգերի վրա էլ ի վերջո կանգ առնեք, Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունն այդ կանոններով կշարունակի իր ծանրակշիռ ու որոշիչ դերակատարությունը Հայաստանում: Համենայն դեպս, մենք վստահորեն այդ ճանապարհով ենք գնալու»: Այս հայտարարությունը ուղղակի շղթայական կապ ունի դրան հաջորդած Էդուարդ Շարմազանովի աղմկահարույց հայտարարությանը՝ նախագահի կամ վարչապետի պաշտոնին հավակնողների ուղին անցնելու է Մելիք- Ադամյան փողոցով: Ինչպես գիտենք՝ այնտեղ է գտնվում Հանրապետականի գրասենյակը: Ըստ ամենայնի, վերջին երկու հայտնի հայտարարություններով և սահմանադրական փոփոխություններով Սարգսյանը նախապատրաստում է իր հեռացումը: Գործող նախագահը այլևս լիակատար չի տիրապետում քաղաքական իրավիճակին և որպես հմուտ խաղացող՝ պետք է կազմակերպի հնարավորինս անվտանգ նահանջ: Իր սիրելի խաղաքարերի նման նա հայտնվել է պատային իրավիճակում և պետք է փոխի խաղի կանոնները: Սերժ Սարգսյանը հայտնվել է իր հեռացումը գուժող հետևյալ փաստարկների ճնշման տիրույթում. 1. Չնայած իր ղեկավարած կուսակցությունը ունի մեծամասնություն խորհրդարանում՝ նա ստիպված էր այս անգամ տուրք տալ Ծառուկյան-Աբրահամյան խնամիական դուետի ճնշմանը և վարչապետի պաշտոնից ազատել իր համար թերևս ամենահարմար և ընդունելի կառավարության ղեկավարին՝ Տիգրան Սարգսյանին: Նմանատիպ փորձ մեկ անգամ ևս եղել է՝ խաղից հանել Տիգրան Սարգսյանին, որը Սերժ Սարգսյանը մերժել է, ինչի արդյունքում Հովիկ Աբրահամյանը հեռացավ ԱԺ նախագահի պաշտոնից: Սակայն երկրում ծավալվող ֆինանսական ճգնաժամի և հասարակական ճնշման տակ ահագնացող կենսաթոշակային բարեփոխումների դեմ բողոքի ալիքների (որից Ծառուկյան - Աբրահամյան խնամիական դուետը օգտվեց բավական ճարպկորեն) արդյունքում Սարգսյանը ստիպված էր զիջել վարչապետի աթոռը: 2. Սերժ Սարգսյանի ներքին և արտաքին ձախողումների ֆոնին գրգռվեց նրա նախկին սիամական երկվորյակի՝ Քոչարյանի՝ իշխանության վերադառնալու ախորժակը, ով իր բավական խոշոր ֆինանսական, մարդկային և լրատվական ռեսուրսներով սկսեց խաղալ Սերժ Սարգսյանի դեմ: Գործող նախագահի օրեցոր թուլացող իշխանությանը սա հուժկու հարված էր: Ի տարբերություն Քոչարյանի հրապարակային մանևրների՝ Սերժ Սարգսյանի նյարդերը տեղի տվեցին և նա բավական կոպիտ կերպով ընդունեց մարտահրավերը՝ Շարմազանովի շուրթերով ակնարկելով Մելիք-Ադամյան փողոցի դերի ու նշանակության մասին: Այնուամենայնիվ, ի դեմս Ռոբերտ Քոչարյանի հրապարակային ակտիվացման, Սարգսյանը աթոռի հերթական սասանում ունեցավ: 3. Սերժ Սարգսյանին լքեց նրա երբեմնի ամենահավատարիմ դաշնակիցը՝ Արթուր Բաղդասարյանը: Ավելին, Բաղդասարյանի ՕԵԿ խորհրդարանական խմբակցությունը խորհրդարանում սկսեց ակտիվ հակաիշխանական գործողություններ, ինչի հետևանքով օրեցոր ՀՀԿ-ի համար ԱԺ-ում քվորում ապահովելը դարձավ լրջագույն գլխացավանք: Միայն այն փաստը, որ ՀՀԿ-ի համար քվորում ապահովելը արդեն իսկ խնդիր է դարձել, գործող նախագահի շուրջ անվստահության պատ է կառուցում հենց նրա մերձավոր շրջապատում: 4. Մաքսային Միություն մտնելու վերաբերյալ սեպտեմբերի 3-ի հայտնի հայտարարությունը զրկեց Սարգսյանին արևմտյան աջակցությունից, իսկ ռուս - ադրբեջանա - ղազախա - բելառուսական վերջին շրջանի հայտնի սիրախաղերը ոչ միայն Հայաստանին կանգնեցրեցին պատային իրավիճակի առջև՝ արտաքին վեկտորի ընտրության հարցում, այլև Սարգսյանի իշխանության հասցրեցին կործանիչ հարված: Նա զրկվեց ոչ միայն իր իշխանությունը պահպանելու և երկարաձգելու ներքին ռեսուրսների զգալի մասից, այլև մեն մենակ մնաց արտաքին ճակատում: 5. Սերժ Սարգսյանը իր իշխանության ընթացքում թույլ տվեց կոպտագույն սխալ՝ չնախապատրաստելով իր իրավահաջորդին: Եթե Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտոնավարության ամբողջ ընթացքում աներկբա էր, որ նա ամեն ինչ անելու է՝ իշխանությունը Սարգսյանին ժառանգելու համար, ապա գործող նախագահը խուսափեց ժառանգորդ պատրաստելուց, ինչի արդյունքում նրա ոտքերի տակից հողը սկսեց արագորեն փախչել: Քաղաքական անորոշությունը ծնեց բազմաթիվ բևեռներ, որովհետև քաղաքական արևի տակ իրենց հետագա տեղը այդպես էլ չընկալող և իշխանության բուրգում իրենց ապագան հստակ չպատկերացնող գործիչները սկսեցին սեփական խաղը խաղալ: Հովիկ Աբրահամյանի թևը սկսեց բացահայտ նախագահական ամբիցիաներ դրսևորել՝ դաշտ նետելով իր ամբողջ PR հրետանին, անշուշտ, ունենալով խնամի Ծառուկյանի գոնե լուռ աջակցությունը, Արթուր Բաղդասարյանը, ձեռք ստեղծելով զգալի լրատվական և այլ ռեսուրսներ, հեռացավ Սարգսյանից և սկսեց բացահայտ նախագահական հավակնություններ դրսևորել, գործող նախագահի հիմնական հենարաններից մեկը՝ ԱԺ պատգամավոր Կարեն Կարապետյանը, իր հայտնի հարցազրույցում սեփական քաղաքական հավակնությունների մասին մեսիջներ ուղարկեց, Քոչարյանը օրումեջ, ընդ որում բավականին ոչ պրոֆեսիոնալ կերպով, սկսեց ծիկրակել Բաղրամյան 26-ի հետևից և այդպես շարունակ. այժմ գործ ունենք եռատված ու քառատված իշխանական դաշտի հետ, ինչը իրավիճակը դարձնում է բավականին պայթյունավտանգ (նախագահի հնարավոր թեկնածուներին կանդրադառնանք շուտով՝ առանձին հոդվածներով): Հանրագումարի բերելով Սերժ Սարգսյանի շուրջ ձևավորված ներքին և արտաքին բոլոր գործոնները և այս ամենից բխող Սերժ Սարգսյանի քաղաքական հետագա հավակնությունների անհնարինությունը՝ կարելի է վստահ լինել, որ ապագա սահմանադրական բարեփոխումները նրա վերջին հուսահատ փորձերն են՝ կուսակցությունների դերի բարձրացման միջոցով պահպանել մի քանի լծակներ՝ իր և մնացած փոքրաթիվ թիմի անձնական և քաղաքական անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Սարգսյանը այժմ արդեն դրսևորում է գնացող, հոգնած նախագահի վարքագիծ. ակնհայտ է, որ նա ժամանակ է ձգում և սպասում է հեռանալու բաղձալի օրվան: Նա ավելի ու ավելի սակավ է մասնակցում միջոցառումների, ելույթներ գրեթե չի ունենում, բավարարվում է արարողակարգային հայտարարություններով և հանդիպումներվ: Հեռացման և անվտանգ ապրելու համար, սակայն, նրան երաշխիքներ են պետք, որոնք հիմնական դաշնակիցներին կորցնելու պարագայում բավականին մշուշոտ են: Սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացը, թերևս, Սերժ Սարգսյանի վերջին ճակատամարտն է: Նա կամ կջախջախվի լիովին, կամ ձեռք կբերի կռվաններ՝ իր անվտանգ հեռացումը ապահովելու համար... Սահմանադրական փոփոխություններից զատ Սարգսյանին մնացել է միակ՝ պահուստային քայլը: Բոլորի համար անսպասելի նա պետք է հայտարարի իր իրավահաջորդի անունը: Որքան էլ այս պարագայում դա վտանգավոր է, սակայն դաշտում հստակություն կմտցնի և սև ու սպիտակի սահմանագիծ կքաշի ոչ միայն ընդդիմություն-իշխանություն քաղաքական խաղում, այլ հենց իշխանության ներսում: Ի վերջո, Սերժ Սարգսյանը ինքը իր ձեռքով գծեց հեռացման իր ճանապարհը, որովհետև գնացող նախագահի պարագայում իշխանական դաշտը չկողմնորոշվեց նոր տիրոջ ընտրության հարցում, ինչն իր հերթին բերեց իշխանության բզկտման և Սերժ Սարգսյանի քաղաքական վախճանի... Վարուժան Բաբաջանյան