Այսօր առավոտից Երևանի մի շարք տոնավաճառների աշխատակիցներ համատարած գործադուլ են հայտարարել: Խնդիրն այս տարվա հոկտեմբերի 1-ից ուժի մեջ մտնող «Շրջանառության հարկի մասին» ՀՀ փոփոխված օրենքն է: Որն է տոնավաճառների առեւտրականների բողոքի մտահոգությունն ու տրամաբանությունը:
Շուրջ 40 հազար առեւտրային գործունեություն իրականացնողների համար շրջանառության հարկի դրույքաչափը 3,5 տոկոսից կնվազեցվի 1 տոկոսի: Սա նոր կառավարության կողմից հարկային օրենսդրության կարեւոր փոփոխություններից մեկն է, որը նպատակ ունի թեթացնել փոքր եւ միջին բիզնեսի, մասնավորապես առեւտրային գործունեություն իրականացնողների բեռը: Կառավարության գնահատկանով, շրջանառության հարկի այս թեթեւացումը պետական բյուջեն կզրկի 8 մլրդ դրամ եկամուտներից:
Որն է այս փոփոխությունների տրամաբանությունը: Հարկային բեռը թեթեւացնելով՝ կառավարությունը նպատակ է հետապնդում բացահայտել այն ստվերը, որ խոշոր բիզնեսը առավելապես տոնավաճառների միջոցով շարունակում է պահպանել: Դրա հետեւանքով, բացի ստվերային մեծածավալ շրջանառությունից, նույն տոնավաճառները կեղծված կամ մաքսանենգորեն ներկրված բազմաթիվ ապրանքների վաճառքի վայր է դառնում: Այս երեւույթների դեմ պայքարելու հնարավորություն ունենալու համար, հարկային բեռի թեթեւացմանը զուգահեռ, կառավարությունը փոքր ու միջին ձեռնարկությունների համար փաստաթղթաշրջանառությունը դարձրել է պարտադիր: Այսինքն, առեւտրային գործունեություն իրականացնողները պարտավոր են իրենց մատակարարներից ստանալ մատակարարված ապրանքի վերաբերյալ փաստաթուղթ` հաշիվ-ապրանքագիր կամ ՀԴՄ կտրոն: Փաստաթղթի բացակայության դեպքում սահմանված են պատժամիջոցներ: Մինչեւ 2015-ի հունվարի 1-ը սուբյեկտը նախ կնախազգուշացվի, երկրորդ խախտման դեպքում` կտուգանվի 20 հազար դրամով, երրորդ խախտման դեպքում կկիրառվի 5 տոկոս շրջանառության հարկ, իսկ չորրորդ խախտման դեպքում տնտեսվարող սուբյեկտը կհայտնվի ավելացված արժեքի հարկի դաշտում: 2016-ի հունվարի 1-ից, եթե ՓՄՁ-ն չունենա փաստաթղթաշրջանառություն, նախազգուշացումն ու տուգանքը կհանվեն, տնտեսվարողն առաջին խախտման դեպքում կվճարի ավելի բարձր` 5 տոկոս շրջանառության հարկ, իսկ երկրորդ խախտման դեպքում` կհայտնվի ավելացված արժեքի հարկի (ԱԱՀ) դաշտում: Ինչպես արդեն նշվեց, տոնավաճառային առեւտրի ստվերի թելերը տանում են դեպի խոշոր ներկրողներ: Առանց այստեղ փաստաթղթաշրջանառություն բացահայտելու, ստվերի դեմ պայքարը կդառնար պայքար հողմաղացների դեմ, այսինքն` անօգուտ եւ անիմաստ:
Տարիներ շարունակ հասարակությունը դժգոհում է, որ հարկային բեռը ընկած է մանր ու միջին ձեռնարկատերերի ուսերին: Ավելին, մշտապես օրվա հրամայական է համարվում պայքարը ստվերի դեմ: Այսօր, համենայն դեպս, առաջին քայլերն արվում են: Ինչի՞ց են դժգոհում առևտրականները, վախենում են, որ առավել շատ հա՞րկ կմուծեն: Այդ խնդիրը լուծված է, ընդհակառակը՝ առեւտրային գործունեություն իրականացնողների համար շրջանառության հարկի դրույքաչափը 3,5 տոկոսից կնվազեցվի 1 տոկոսի՝ բյուջեին հասցնելով շուրջ 8 մլրդ դրամի վնաս: Մի փոքր հետևենք թվերի տրամաբանությունը և կհասկանանք, որ օգտագործելով առևտրականների անտեղյակությունն ու ցանկացած արմատական փոփոխությունից և հարկային դաշտը բարելավելուց սարսափելու նրանց բնավորությունը՝ անբարեխիղճ խոշոր հարկ վճարողները ձգտում են նրանց ձեռքով կրակից շագանակ հանել:
Բանն այն է, որ առեւտրային գործունեություն իրականացնողների համար շրջանառության հարկի դրույքաչափը 3,5 տոկոսից 1 տոկոսի հասցնելով՝ կառավարությունը մանր ու միջին տնտեսվարողներին ապահովագրում է հնարավոր կորուստներից և ռիսկերից: Խոշոր հարկատուների մոտ խուճապ է, որովհետև մի կողմից կաշկանդված են վարչապետին տված խոստմամբ՝ գործել հարկային դաշտում, մյուս կողմից այլևս խուսանավելու տեղ չունեն, որովհետև առանց փաստաթղթաշրջանառության իրենց ապրանքները իրացնելու հիմնական և ամենախոշոր դաշտը շարունակում են մնալ տոնավաճառները: Եվ ահա, նրանք առևտրականների մեջ կեղծ խուճապ տարածելով՝ փորձում են ճնշում գործադրել կառավարության վրա և խուսափել հարկային դաշտ մտնելուց:
Հիմա ուզում եմ հասկանալ տրամաբանությունը. մշտապես դժգոհում ենք ստվերից և մանր ու միջին բիզնեսի ծանր հարկային բեռից, սակայն ստվերի դեմ պայքարի ռեալ քայլերի և վերջիններիս բեռի թեթևացմանը զուգընթաց ակցիաներ ենք անում՝ պահանջելով ամեն ինչ թողնել այնպես, ինչպես կա: Նշանակում է, որ կամ մանր առևտրականներին լավ էլ ձեռնատու է ստվերի առկայությունը և նրանց բողոքներն ու նվնվոցները կեղծ են, կամ էլ խոշորները մշտապես կարողանում են օգտագործել մարդկանց կիսասոված վիճակը և նրանց օգտագործել ամեն պահի, իրենց յուրաքանչյուր շահի սպասարկման համար...
Անդրանիկ Բարսեղյան
AraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference 
Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day
Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnership
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three Years
Apply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMD
Euromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row
S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospect
A Brand-New Section on Idram&IDBank
Several real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and Idram
AraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in Ljubljana
IDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026
Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia
Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025
IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on Guarantees
Ucom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course
Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilience
AraratBank and Arca's joint campaign has ended
IDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in Armenia
GRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia
Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition
Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi Camp
Idram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNet
Ucom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia
Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital Future
IDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United States
RoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship
“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.”
Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad Announced
Unibank's VISA DIGITAL cards are now free
Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of Understanding
Idram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant International
STEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s Support
Solar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of
Ucom and SunChild
Idram Announces Partnership with WeChat Pay
AraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US
“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature
Speed-Mentoring Event Accelerates Green Innovations within the Ucom Fellowship Program
Ucom Supports the Development of High-Tech Education in Armenia
Dalan Technopark announces its first bond issuance. Placement Partner is Cube Invest
Idram Junior Participants Receive Prizes: The First Junius Financial Literacy Competition Concludes
Lusine Yeghiazaryan joins the Board of Trustees of the Music for the Future Foundation
5,312,038 AMD for “Symphonic Forest”: the November beneficiary is AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature, a national hackathon
Ucom’s Green Initiative Reaches Urtsadzor
AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG
Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US
AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club 
The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej Times 
ZCMC CJSC general director R.N. Khudoli on the օccation of Internatioanal Labour day
World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the country
On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded
ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structure
No international support and no organization to take real steps to prevent decades of cultural, ethnic and religious hostility towards Armenians and their heritage. Anna Kostanyan
S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “...1
AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three Years2
Apply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMD3
Euromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row
4
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
5