Տեղեկատվական տոտալ բլոկադայի ճանապարհը․ «Փաստ»
Հասարակություն
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Մինչ թանկացումներով և եկամուտների նվազմամբ պայմանավորված մարդկանց մեծամասնության սոցիալական վիճակը շարունակում է վատանալ, իշխանության ներկայացուցիչների «կյանքը» շարունակում է շեշտակի բարելավվել։ Չորսուկես տարվա ընթացքում իշխող ուժի ներկայացուցիչները սոցիալապես «փթթում» են, քանի որ իշխանական բոլոր հնարավոր լծակները ծառայեցնում են իրենց օգտին։ Նախ՝ պաշտոնյաները աստղաբաշխական պարգևավճարներ են ստանում, մյուս կողմից էլ շռայլորեն օգտվում են պետական բյուջեի ընձեռած այլ հնարավորություններից՝ իրենց համար նոր ծառայողական մեքենաներ են գնում, պետությանը ոչինչ չտվող գործուղումների են մեկնում և այլն։ Այս ամենին գումարած բազմաթիվ կոռուպցիոն բնույթի ահազանգերը, որ պարբերաբար տեղ են գտնում լրատվամիջոցներում:
Այստեղ առանձնահատուկ պետք է շեշտել պետական գնումների հարցը, քանի որ առանց հատուկ անհրաժեշտության ահռելի միջոցներ են մսխվում տարբեր ուղղություններով։ Իսկ տոնական միջոցառումներն էլ դարձել են շռայլ ծախսերի առիթ։ Ընդհանրապես, մեկ անձից գնումները, որոնց դեմ ժամանակին պայքարում էր Նիկոլ Փաշինյանը, և որոնք մշտապես դիտվում են ամենախնդրահարույցն ու ռիսկայինը, ընդհանուր առմամբ այս իշխանության օրոք դարձել են օրինաչափ երևույթ։ Այսինքն՝ մրցույթներ չեն կազմակերպվում, ինչպես նախատեսվում է ընթացակարգով, այլ միակ ընկերությունը, որը մասնակցում է գնումների գործընթացին, կարողանում է պայմաններ թելադրել։ Ու այնքան համատարած է այս գործելաոճը, որ արդեն մրցութային գնումներն են արտառոց համարվում:
Հասկանալի է, չէ՞, որ շատ հաճախ մեկ անձից գնումները կատարվում են իշխանության հետ փոխկապակցված անձանց պատկանող կամ առնվազն նրանց անվան հետ կապվող ընկերություններից։ Մամուլում այս մասին բազմաթիվ հրապարակումներ կան։ Անընդհատ բարձրաձայնվում է, որ իշխանության ներկայացուցիչները ներգրավված են կոռուպցիոն սխեմաներում։ Բնականաբար, ինչքան բացվում է իշխանությունների ախորժակը, այնքան էլ մեծանում է հանրության և լրատվամիջոցների բնական ցանկությունը՝ տեղեկանալ և վերահսկել, թե ինչպես ու ինչքան արդյունավետորեն են ծախսվում հանրային միջոցները։ Բայց քանի որ իշխանությունները վտանգ են զգում թափանցիկությունից, իրենց գործունեությունը պարտակելու հնարավորություններ են փնտրում։ Այլապես ոչ մի կերպ հնարավոր չէ մեկնաբանել «Պետական գաղտնիքի մասին» նոր օրենքի ընդունումը խորհրդարանի կողմից։
Դրանով փաստացի խորհրդարանը նոր սահմանափակում մտցրեց «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքում, քանի որ նոր օրենքով նախատեսվում է տեղեկատվության տրամադրման մերժում, եթե այն պարունակում է «սահմանափակ տարածման ծառայողական տեղեկություն»։ Այդպիսով յուրաքանչյուր փաստաթուղթ, նույնիսկ եթե գաղտնիություն չունի, իշխանությունների կողմից կարող է դիտարկվել որպես «սահմանափակ տարածման ծառայողական տեղեկություն»։ Եվ այդ հիմքով պաշտոնյաները կարող են հրաժարվել տեղեկատվություն տրամադրելուց հատկապես այն դեպքերում, երբ իրենց գործունեությունը կարող է հարցեր առաջացնել։ Ստացվում է, որ այս օրենսդրական նախաձեռնության կյանքի կոչման պարագայում իշխանությունները փաստացի դադարելու են հաշվետվողական լինել հանրության առաջ։
Պատահական չէ, որ մեկ տասնյակից ավելի լրագրողական կազմակերպություններ ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանից պահանջում են, որ նա չստորագրի խորհրդարանի ընդունած օրենսդրական փաթեթը և այն ուղարկի ՍԴ՝ որոշելու այդ փաստաթղթի համապատասխանությունը ՀՀ Սահմանադրությանը: Բայց իշխանությունների համար միայն այս օրենսդրական նախաձեռնությունը բավական չէ։ Բնապահպանությանը միտված տվյալների, չարաշահումների ու բացթողումների կոծկմանն է միտված նաև շրջանառության մեջ դրված «Էկոլոգիական տեղեկատվության մասին» նոր օրենքի նախագիծը։
Իսկ մյուս կողմից էլ անցած տարվա վերջից քննարկման է դրված «Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» օրենքում փոփոխություններ ու լրացումներ կատարելու նախագիծը, որը լայն հնարավորություններ է ընձեռում տեղեկատվության տրամադրման ոլորտում սահմանափակումներ կիրառելու համար։ Տեղեկատվական այսպիսի տոտալ բլոկադայի ձևավորումը կարելի է բացատրել միայն նրանով, որ իշխանությունները գնալով շատ վախենալու և անհանգստանալու բան ունեն, իսկ ընդհանուր առմամբ շարունակում են Նիկոլ Փաշինյանի հակադեմոկրատական գործելաոճը՝ ընդդեմ խոսքի ազատության և տեղեկատվություն ստանալու իրավունքի:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
