Մանդարիններ / Mandariinid, (Էստոնիա, Վրաստան, 2013), ռեժիսոր՝ Զազա Ուրուշաձե
Ինչպե՞ս կարելի է օգտագործել ատաղձագործի դազգահը: Խաղաղ ժամանակ, օրինակ, կարելի է հարյուրավոր արկղեր պատրաստել, որ մանդարինի առատ բերքը վաղեմի հարևանդ տեղափոխի շուկա: Բայց պատերազմի ժամանակ այն ավելի շատ պետք կգա դագաղ տաշելու նպատակով:
Պատերազմը ամեն ինչի նշանակությունն է էդպես փոխում: Սեղանակիցը վերածվում է զինակցի կամ թշնամու: Ապրածդ հողը, որը սիրելի էր, քանի որ բերք էր տալիս, դառնում է ատելի, քանի որ խժռում է որդուդ, հորդ, եղբորդ: Պատերազմի ժամանակ անուններ չկան, կան մակնիշներ, ինչպես զենքը չունի անուն: Կան Կալաշնիկով ավտոմատներ, Մակարով ատրճանակներ ու կան չեչեններ, վրացիներ, աբխազներ, էստոնացիներ: Մեկ այլ պատերազմում՝ հայեր ու ադրբեջանցիներ: Մեկ ուրիշում՝ հրեաներ ու արաբներ:
Մակնիշը ճակատիցդ առաջինը մահն է քերում: Նույն եղբայրական գերեզմանում արդեն չեչեններ ու վրացիներ չեն, այլ երիտասարդ մարդիկ, որոնց համար արդեն մեկ են գաղափարական կամ ազգամիջյան տարաձայնությունները: Պատերազմը արդեն նրանցից ոչ մեկինը չէ:
Եթե բախտդ բերում է՝ մակնիշդ ճակատիցդ քերում է կյանքը, երբ հանգամանքների բերումով հայտնվում ես պատերազմից դուրս իրականության մեջ: Էդ ժամանակ պարզվում է, որ իրար ատող երկուսից մեկը նույնքան մարդ է, նույնքան սիրել գիտի ու պատիվ ունի, որքան մյուսը: Ու ի հայտ են գալիս անունները: Էստոնացի ծերուկը դառնում է Իվո, չեչեն վարձկանը՝ Ահմեդ, կամավոր պատերազմ մեկնած դերասան վրացին՝ Նիկա:
Իվոն Աբխազիայում էստոնական գյուղերից մեկի վերջին ներկայացուցիչներից է: 19-րդ դարում ցարական իշխանության կողմից Կովկասում վերաբնակեցված էստոնացիների շառավիղներից է: Գյուղում երկու-երեք հոգի են մնացել, մեկին էդ հողի հետ կապում են գերեզմանները, մյուսին՝ մանդարինի այգին, երրորդին արդեն ոչինչ չի կապում, պատրաստվում է հեռանալ: Որովհետև ով հողի հետ կապ չի գտել, փախել է պատմական հայրենիք՝ Էստոնիա: Որովհետև պատերազմ է: Ոչ իրենց պատերազմը:
Աբխազների կողմից կռվող չեչեն վարձկանների ու վրացական ջոկատի բախումից մազապուրծ Նիկան ու Ահմեդը Իվոյի տանն են, էստոնացի ծերուկը փրկել է նրանց կյանքը ու պայման դրել՝ իր տան ներսում ոչ մի թշնամություն: Իսկ թշնամիներն ուզո՞ւմ են թշնամություն անել, ու միթե մարդկայնությունն էնքան խորն է թաղված, որ անհնար է զտել պատերազմի պարտադրած մակնիշներից:
Կաղացող ոտքը դիալոգներում պաթոսի առատությունն է, բայց սիրողի համար դա գուցե արդարացված է: Մանավանդ, որ վարպետորեն համեմվում է նուրբ հումորով ու հուզականությամբ: Առանձին ծափահարություններ են ուզում օպերատորական աշխատանքը, երաժշտական ձևավորումն ու դերասանների աչքերում պատերազմի թողած անսահման հոգնածության հետքը:
Զազա Ուրուշաձեի «Մանդարինները» պատերազմի մասին այն ֆիլմերից մեկն է, որ կարելի է դիտել արցունքների միջից ժպտալով: Եթե իհարկե ուշադրություն չդարձնես մի քանի տխրեցնող հանգամանքների վրա: Իսկ դրանք, շատ ափսոս, ակնհայտ են:
Շատ է զգալի, որ ֆիլմը նկարահանել է վրացի ռեժիսոր, էստոնական ֆինանսավորմամբ և դեռ վերջնական լուծում չստացած հակամարտության մասին: Վրաց-աբխազական կոնֆլիկտի մասին ֆիլմում միմյանց հակադրել չեչենի ու վրացու՝ մի տեսակ տարօրինակ է, ու թվում է՝ մի պատճառաբանություն կարող է ունենալ: Վրացական ֆիլմում աբխազը չէր կարող լինել էն հերոսը, որը մարդկայնություն դրսևորի: Էս հետևությունը գալիս են փաստելու նաև երկու դրվագներ, որտեղ աբխազ անջատողականները ներկայացվում են, մեղմ ասած, ոչ դրական լույսի ներքո:
Ցավն էն է, որ պատերազմը իրոք ամեն ինչի նշանակությունն է փոխում, էդ թվում նույնիսկ արվեստի:
Վահագն Թևոսյանի ֆեյսբուքյան գրառումը
Президиум Форума армянских союзов Европы организовал создание инициативной группы по защите Армянской Апостольской Церкви и христианства в Армении
Мы тут не причем: «Гражданский договор» прокомментировал уголовное преследование Аршака Хачатряна
Предстоятель епархии: Воскресную литургию в церкви «Сурб Йот Верк» в Гюмри совершат не служители епархии
В Москве прошел интеллектуальный конкурс для студентов Института востоковедения
Азербайджанцы повредили монастырь «Сурб Аменапркич» XVII века в Арцахе
Трамп выразил надежду, что сможет положить конец украинскому конфликту
Добыча полезных ископаемых — занятие не для глупых. «Паст».
Team Holding объявляет о начале размещения облигаций. Андеррайтером выступает Freedom Broker Armenia
Почему бывший министр обороны «заговорил сейчас»? «Паст».
«Почему стрелы были направлены именно в адрес “того, кто разнимает драку”. «Паст»
«Это издевательство над государственностью». «Паст»
Юнибанк первым в Армении выпустил бессрочные облигации
Спорное положение закона – политическая дубинка. «Паст»
Пашинян против Церкви: вместо борьбы с кризисом — борьба с Католикосом: «Паст»
Пашинян: Вопрос Нагорного Карабаха был решен в 1996 г, просто никто нам об этом не говорил
Bloomberg: ЕС поставляет в Нигерию запрещенные пестициды, вызывающие рак
Пашинян: В документах по Карабаху есть детали, которые способны вызывать международные проблемы
США приостановили прием иммиграционных заявлений из 19 стран после стрельбы у Белого дома
Рютте: Австралия и Новая Зеландия подключились к закупкам оружия для Украины
Проект «Россия с вами»: специальная партия гуманитарной помощи для переселенцев из Нагорного Карабаха доставлена в Эчмиадзин
Team Holding объявляет о начале размещения облигаций. Андеррайтером выступает Freedom Broker Armenia
Минфин Армении: Расходы на нужды ряда министерств было решено увеличить
Татоян: Пять уроков, которые следует извлечь из публикации документов, связанных с Арцахским конфликтом
Безопасная авантюра без «парашюта». «Паст»
Оформите зарплатную карту в Юнибанке — получите шанс выиграть 1 000 000 драмов
Euromoney признал Америабанк лучшим банком Армении в сфере недвижимости второй год подряд
Отныне не «спонтанно», а организованно. «Паст».
Откуда они взяли «голубиную» технологию? «Паст».
Министр обороны РА принял участие в открытии выставки «EDEX 2025» в Египте
Аджапахян и Галстанян выступили с заявлением: Предлагаем прекратить полномочия непокорных предстоятелей
Рейтинговое агентство S&P Global Ratings присвоило ЗАО «АйДи Банк» долгосрочный рейтинг «BB-» и краткосрочный рейтинг «B» со «стабильным» прогнозом
Цена серебра обновила рекорд - $57,86 за унцию
В Ереване обрушилась часть здания бывшего фортепианного завода: есть пострадавший
Заседание Антикоррупционного суда по делу о признанной антиконституционной статье продолжится 17 декабря
Эдмон Марукян обратился к Католикосу всех армян: Прошу лишить сана Навасарда Кчояна
«Альтернативные проекты»: Очень часто сложные вопросы имеют простые решения
Автодороги на территории Армении в основном открыты для проезда транспорта
WSJ: на переговорах во Флориде обсуждается «обмен территориями» и выборы в Украине
SIPRI сообщил о рекордных доходах крупнейших производителей оружия в 2024 году
Вековая дружба армянского и русского народов: круглый стол с участием экспертов
Итальянский пианист Антонио ди Кристофано выступит с сольным концертом в Ереване и проведет мастер-классы для армянских пианистов
Почему Арман Татоян не участвовал в слушаниях по делу политзаключённых? «Паст»
Просто решили не возбуждать уголовное производство — и… всё. «Паст»
Где искать следы отмывания денег? «Паст»
Индийский миллиардер привезёт свои редкие Rolls-Royce на ралли классических автомобилей в ОАЭ
Фильм про адвоката Армена Мерджяна покажут на DOC NYC
В Русском доме в Ереване прошел круглый стол и презентация книги «Россия и Закавказье: история и культура»
Песков: Россия ведёт переговоры по урегулированию на Украине только с США
Андрей Ермак подал в отставку с должности главы офиса президента Украины
Новый раздел в Idram&IDBank 
В окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаров
Следственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенных
Китайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 км
«Идеальное зимнее путешествие»: известное СМИ об отдыхе в Армении
Захарова прокомментировала заявления о «гибридной войне» против Армении
Индийский миллиардер привезёт свои редкие Rolls-Royce на ралли классических автомобилей в ОАЭ1
Аджапахян и Галстанян выступили с заявлением: Предлагаем прекратить полномочия непокорных предстояте...2
Откуда они взяли «голубиную» технологию? «Паст».3
Вековая дружба армянского и русского народов: круглый стол с участием экспертов
4
Проект «Россия с вами»: специальная партия гуманитарной помощи для переселенцев из Нагорного Карабах...5