ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (13 ՓԵՏՐՎԱՐԻ). Հայաստանի ազգային հավաքականը առաջին ու առայժմ վերջին անգամ ՖԻՖԱ-ի վարկանիշային աղյուսակում աննախադեպ բարձր տեղ է զբաղեցրել
SocietyՏՈՆԵՐ
Ռադիոյի համաշխարհային օր, Պահպանակի համաշխարհային օր, Հայաստան՝ Տրնդեզ։
ՀԱՅ-ՀԱՅԱՍՏԱՆ
1770- ծնվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս, ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ Ներսես Ե Աշտարակեցին։
1812 -Ռուս-պարսկական պատերազմի ընթացքում տեղի է ունեցել Սուլթան-Բուդեի ճակատամարտը Տրոիցկու ռուսական գումարտակի և Ղարաբաղի խանություն ներխուժած Աբբաս-Միրզայի պարսկական բանակի միջև։ Չնայած այդ ճակատամարտը վճռորոշ չի եղել պատերազմի ավարտի համար, բայց դրա արդյունքում աճել է պարսկական բանակի ռազմական ոգին, և որոշակիորեն ընկել ռուսական բանակի հեղինակությունը տեղաբնակների մոտ։
1883 - ծնվել է հայկական ծագումով ռուս դերասան և ռեժիսոր Եվգենի Վախթանգովը։
1894 - ծնվել է դերասան Համբարձում Խաչանյանը։
1921- Լոռու «չեզոք գոտում» ապստամբություն է սկսվել, և վրացական ճակատ տեղափոխված զորքերը 11-րդ բանակի մյուս ստորաբաժանումների հետ ձեռնամուխ են եղել Վրաստանի խորհրդայնացմանը։ Իսկ Արագածի ստորոտում վերաբնակված սասունցիները ապստամբություն են սկսել խորհրդային իշխանության դեմ և մի քանի օրում ազատագրել Աշտարակը, Էջմիածինը, Բաշ-Գառնին, Ներքին Ախտան (Հրազդան) և այլ բնակավայրեր։
1938-գնդակահարվել է Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության կենտկոմի գլխավոր քարտուղար Գևորգ Ալիխանյանը։
1946- ծնվել է քաղաքական գործիչ, մաթեմատիկոս, Հայաստանի առաջին վարչապետ Վազգեն Մանուկյանը։
1988-Ստեփանակերտում տեղի է ունեցել ժողովրդական առաջին ցույցը, որի ժամանակ բարձրացվել է ԼՂՀ-ն Հայաստանին միացնելու հարցը։
2008- Երևանում ստորագրվել է «Հայկական երկաթուղու» համակարգը «Հարավկովկասյան երկաթուղի» ընկերությանը փոխանցելու վերաբերյալ կոնցեսիոն պայմանագիրը:
2014 - Հայաստանի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը առաջին ու առայժմ վերջին անգամ ՖԻՖԱ-ի վարկանիշային աղյուսակում բարձրացել է աննախադեպ 30-րդ տեղը։
2017-Սեյրան Օհանյանը, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը և Վարդան Օսկանյանը նախընտրական դաշինք կազմելու մասին համաձայնագիր են ստորագրել՝ հայտարարելով, որ երկրում ստեղծված իրավիճակից դուրս գալ է պետք:
2018-Երևանի ավագանու՝ տարվա առաջին նիստի հանդիսավոր մեկնարկը րոպեներ անց վերածվել է ծեծկռտուքի, որը սկսվել է այն բանից հետո, երբ «Երկիր ծիրանի» կուսակցության անդամները փորձել են քաղաքապետին մատուցել Նուբարաշենի բնակիչների նվերը՝ գարշահոտ կոյուղաջուրը։
ԱՇԽԱՐՀ
1241 -տեղի է ունեցել մոնղոլների ներխուժումը Լեհաստան։ Բայդարի ղեկավարած մոնղոլական ջոկատը Տուսկի մոտ ջախջախել է կրակովյան զորահրամանատար Վլադիմիրի գլխավորած լեհական աշխարհազորը։
1542 -Թաուերում մահապատժի է ենթարկվել Անգլիայի թագավոր Հենրիխ 8-րդի հինգերորդ կին Եկատերինա Հովարդը ամուսնական դավաճանության մեղադրանքով։
1571 –վախճանվել է իտալացի նկարիչ, քանդակագործ Բենվենուտո Չելինին։
1668 –Պորտուգալիայի անկախության համար մղված պատերազմի արդյունքում Լիսաբոնում Անգլիայի միջնորդությամբ Իսպանիան կնքել է հաշտության պայմանագիր, որով պաշտոնապես ճանաչել է Պորտուգալիան որպես անկախ երկիր։
1689- Անգլիայում ավարտվել է, այսպես կոչված, Փառավոր հեղափոխությունը։
1729 - Ռաշթ քաղաքում Ռուսաստանի և Պարսկաստանի միջև կնքվել է առևտրական պայմանագիր։
1739 -Պարսկաստանի շահ Նադիր-շահ Ավշարը, որը մտել էր Հնդկաստան և արագորեն գրավել այն, Դելիի մոտ ջախջախել է Մեծ Մոնղոլների Կայսրության բանակը։
1769- ծնվել է ռուս նշանավոր գրող Իվան Կռիլովը, որը հայտնի է իր առակներով։
1777 -Փարիզում ձերբակալել և Վենսենյան բերդում փակել են մարքիզ դը Սադին, որը մեղադրվել է աղջիկներ առևանգելու և նրանց բռնաբարելու, թունավորելու և սոդոմիայի մեջ։
1858 -անգլիացի հետազոտողներ սէր Ռիչարդ Բերտոնը և Ջոն Սպիկը, փորձելով գտնել Նեղոսի ակունքները, հայտնագործել են Կենտրոնական Աֆրիկայի խոշորագուն լիճ Տանգանիկան։
1859 -Մոսկվայում բացվել է կանանց առաջին գիմնազիան։
1873- ծնվել է ռուս նշանավոր օպերային երգիչ Ֆեոդոր Շալյապինը։
1883- վախճանվել է գերմանացի մեծ երգահան, դիրիժոր, երաժշտական տեսաբան Ռիխարդ Վագները։
1895- Լյումիեր եղբայրներն իրենց հայտնագործած նկարահանման և պրոյեկտման կինոապարատի համար ստացել են արտոնագիր։
1903 - ծնվել է բելգիացի գրող Ժորժ Սիմենոնը։ 1917 -Փարիզում ձերբակալել են լեգենդար հետախույզ Մատա Խարիին։
1918- ԽՍՀՄ-ում մտցվել է Գրիգորյան օրացույցը ։
1923 -Պետրոգրադում սպանվել է հանրահայտ բանդիտ Լյոնկա Պանտելեևը։
1924 - ՌՍՖՍՀ կազմում ստեղծվել է ներկայիս Ստավրոպոլի երկրամասը։
1931 - Նյու Դելին դարձել է Հնդկաստանի մայրաքաղաք։
1934 - խորհրդային «Չել յուսկին» նավը խորտակվել է Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսում։
1950 - վախճանվել է իտալացի գրող Ռաֆայել Սաբատինին։
1960 -Սահարա անապատի Ռեգգան օազիսի շրջանում ֆրանսիացիները իրականացրել են իրենց առաջին ատոմային ռումբի փորձարկումը։
1972-տեղի է ունեցել 11-րդ Ձմեռային օլիմպիական խաղերի փակումը (Սապպորո, Ճապոնիա)։
1974 -ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության որոշմամբ քաղաքացիությունից զրկվել և երկրից արտաքսվել է գրող Սոլժենիցինը։
1978 - ծնվել է նորվեգացի զանգվածային մարդասպան Անդերս Բրեյվիկը։
1980- մեկնարկել են 13-րդ Ձմեռային օլիմպիական խաղերը (Լեյք Փլեսիդ, ԱՄՆ)։
1983 -Թուրինի «Cinema Statuto» կինոթատրոնում «Անհաջողակները» ֆիլմի ցուցադրության ժամանակ բռնկված հրդեհի պատճառով զոհվել է 64 հանդիսատես։
1988- տեղի է ունեցել 15-րդ Ձմեռային օլիմպիական խաղերի բացումը (Կալգարի, Կանադա)։
Կամո Խաչիկյան
