«Ականատես չենք եղել որևէ փաստաթղթի, որը կքարտեզագրի Հայաստանի կրթության զարգացման ճանապարհը». «Փաստ»
Interview«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Բարձրագույն կրթության ոլորտում, ըստ էության, էական և մեծ բարեփոխումների փուլի կամ փաթեթի ականատես չենք եղել: Դիտարկելով վերջին երկու տարիներին բարձրագույն կրթության ոլորտում առկա իրավիճակը՝ «Փաստի» հետ զրույցում ասաց «Էրազմուս+» բարձրագույն կրթության բարեփոխումների փորձագետ Միշա Թադևոսյանը:
«Միակ քայլը, որը քաղաքականության մակարդակով կարելի է փոփոխություն համարել, Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին օրենքի նոր նախագծի մշակումը, հրապարակումն ու որոշ իմաստով նաև շրջանառումն է շահառուների շրջանում: Բարձրագույն կրթությունն ընդհանրապես կրթության ամբողջ համակարգի մաս է կազմում:
Եթե մենք փոփոխություն էինք ակնկալում բարձրագույն կրթության համակարգում, ենթադրվում էր, որ պետության կողմից որոշակի ռազմավարական փաստաթուղթ պետք է լինի, որն ըստ էտապների քարտեզագրելու էր փոփոխությունը: Խոսքը կրթության զարգացման ծրագրի կամ ռազմավարության մասին է:
Այդ մասին քաղաքականություն մշակողները պարբերաբար խոսում են, բայց երկու տարի է անցել, և մենք ականատես չենք եղել որևէ փաստաթղթի, որը կքարտեզագրի Հայաստանի կրթության զարգացման ճանապարհը»,-ընդգծեց փորձագետը:
Նա հավելեց՝ վերոնշյալ օրենքի նախագծի շուրջ բավականին երկար քննարկումներ եղան, բայց հատկանշական է, որ օրենքի նոր նախագիծը դեռ ուժի մեջ չի մտել: «Նախագիծը փաստաթուղթ է, որը կարող է մարմնավորվել քաղաքական կամքի առկայության դեպքում:
Այո, համաճարակը մի փոքր դանդաղեցնում է գործընթացը, բայց, այդուհանդերձ, կարծես թե այնքան էլ չենք հասկանում՝ այդ կամքը կա, թե ոչ: Մասնավորապես՝ ի՞նչ փոփոխություններ պետք է լինեին, որոնց իրականացման հնարավորությունն այսօր հասկանալի չէ:
Այդ առումով օրինակ է անցումային արդարադատության դրույթների կիրառումը՝ կրթության համակարգում»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ ռեկտորների, պրոռեկտորների հարցը սեղանին դնելով՝ հեղափոխությունը բուհեր տանելու պայման կստեղծվեր:
«Այնուամենայնիվ, երկու տարի է անցել, բայց հեղափոխությունը դեռևս բուհեր չի հասել: Ասվածի վառ ցուցիչը վերջին մի քանի ամիսներին տեղի ունեցող հայտնի գործընթացներն են, որոնք կարծես հիշեցնում են մինչհեղափոխական Հայաստանում առկա դրսևորումները:
Այդ գործընթացները, ցավոք, չեն փաստում, որ հեղափոխությունը բուհեր է մտել: Իհարկե, մեծ ակնկալիք կար, որ բարձրագույն կրթության ոլորտում էական փոփոխություններ կլինեին, բայց այդ փոփոխություններն անողները մարդիկ էին:
Պետք է ընտրվեին, ձևավորվեին նոր խմբեր, լինի ռեկտորների, թե մենեջերների տեսքով, որոնք այդ անհրաժեշտ փոփոխությունները բուհեր կտանեին: Բայց, ցավոք, մենք նման պատկեր չունեցանք:
Մեկ փոփոխություն, իհարկե, այդ իմաստով եղավ՝ փոխվեցին հոգաբարձուների խորհուրդների անդամները: Կային ակնկալիքներ, որ հոգաբարձուների խորհուրդների նոր կազմերը բուհերում պետք է փոփոխության նոր ալիք մտցնեին, բայց կազմերը փոխվեցին, մարդիկ փոխվեցին, իսկ բովանդակությունը մնաց նույնը:
Ստացվեց այնպես, որ այդ մարդկանց բուհում հայտնվելը բուհի վրա ռազմավարական որևէ ազդեցություն և նշանակություն չունեցավ: Բուհերն ինչպես մեխանիկորեն ու բնազդորեն աշխատում էին, նույնկերպ շարունակում են աշխատել նաև հիմա»,-նկատեց մեր զրուցակիցը:
Փորձագետը, այնուամենայնիվ, մի դրական միտում է նկատել:
«Կարևոր է նշել, որ համաճարակի փուլում, անկախ նախարարության աջակցությունից ու գործունեությունից, բարձրագույն կրթության համակարգում բավականին դրական միտումներ կան, որոնք պայմանավորված են հենց բուհի ներքին անձնակազմի, բուհի ղեկավարության իրական աշխատանքով: Մինչ այս վերևից ներքև կառավարման ճնշող համակարգն այնքան մեծ էր, որ, ըստ էության, ցանկացած գործողություն համաձայնեցվում էր նախարարության հետ:
Բայց այսօր, հատկապես հեռավար կրթության պայմաններում, մենք տեսանք, որ մեր բուհերը արձագանքող են:
Իսկ այն քննադատությունը, թե բուհերը ինչ-որ փոփոխություններ կատարելու ներուժ չունեն, այնքան էլ փաստահենք չէ, քանի որ տեսնում ենք, որ ներքին օղակներում կան ճիշտ մարդիկ, պրոֆեսիոնալներ, որոնք կարողանում են գործընթացներ կառավարել:
Բայց խնդիրն այն է, որ այդ գործընթացների կառավարումից էական փոփոխություն տեղի չի ունենում, որովհետև գլխավոր պատասխանատուն՝ ռեկտորը, պրոռեկտորը կամ ռեկտորի ժամանակավոր պաշտոնակատարը, այն հեղափոխական անձը չէ, որը կկատարեր այդ փոփոխությունը»,-ասաց Մ. Թադևոսյանը՝ նշելով, որ համաճարակից հետո նախարարությունը պետք է մտածի՝ ինչպես անել, որ շատ արագ բուհեր տանի փոփոխությունների այն ամբողջ գաղափարները, որոնց մասին խոսում էին դեռ հեղափոխության ժամանակ:
«Ինչո՞ւ, որովհետև փոփոխությունների ակնկալիքները, ուսանողական էյֆորիան արդեն մարում են, և մարդիկ, կարծես, հիասթափվում են ու տեսնում, որ բուհերն, այդուհանդերձ, տեղից չեն շարժվում»,-եզրափակեց Մ. Թադևոսյանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
